Từ bao đời nay ông cha ta, dân tôc ta luôn gắn bó với nghề trồng lúa, gắn bó với mảnh ruộng mảnh vườn. cho đến ngày nay truyền thống trồng lúa, làm nông nghiệp vẫn luôn gắn bó với bao thế hệ trẻ ngày nay. Điển hình là sản lượng lứa gạo nước ta được xuất khẩu đi khắp nơi và mang lại nguồn kinh tế dồi dào cho đất nước nhờ sản xuất lương thực thực phẩm.
Cây lúa vẫn là cây trồng phổ biến nhất ở Việt Nam, do canh tác nhiều nên có rất nhiều các câu ca dao tục ngữ nói về cây trồng này để đúc kết những bài học kinh nghiệm cho các thế hệ sau này
Những sự tần tảo, chịu khó, chịu nắng mưa gió bão để trồng lúa, làm nông nghiệp của những người nông dân đã được nhiều nhà thơ nhà văn thể hiện. nhưng làm sao có thể nói lên hết những nhọc nhằn khó khăn ấy, những khó khăn họ phải gánh chịu khi tạo ra hạt gạo cho chúng ta ăn. Chúng ta cùng đi tìm hiểu ca dao tục ngữ về cây lúa, hạt gạo nông dân để hiểu rõ hơn về nghề nông, nghề mà bao năm ta gắn bó.
Ca dao tục ngữ về cây lúa
Câu 1:
- Đời vua Thái Tổ, Thái Tông
- Lúa rụng đầy đồng, gà chẳng cần ăn
Câu ca dao nói về một thời vua mà dân ta được âm no, hạnh phúc, không chịu những cảnh khó khăn đói cực đó là đời vua Lý Thái Tổ, Lý Thái Tông. Thời hai vị vua này thì nhân dân ta được học cách cải tạo ruộng đất, làm lúa, làm gạo một cách đầy đủ. Thời hai vị vua này lúa gạo nhiều đến nổi lúa rụng ngoài đồng mà gà ăn không hết.
Câu 2:
- Lúa khô nước cạn ai ơi
- Rủ nhau tát nước, chờ trời còn lâu
Câ ca dao trên nói về những khổ cực khi làm ruộng của những người nông dân ta. Mùa hạn hán, khi nước không có, chúng ta không thể chờ trười mưa, không thể chờ trời mà phải tự vận động, tự mình tát nước để có nước cho cây lúa tốt tươi.
Câu 3:
- Thân em như lúa nếp tơ,
- Xanh cây tốt rễ, phởn phơ phơi màu
Tác giả mượn hình ảnh cây lúa mới lớn, xanh mơn mởn để thể hiện vẻ đẹp của những người con gái mới lớn. những cây lúa mới lớn có cây xanh, rễ tốt có vẻ đẹp phởn phơ như những cô gái mới lớn có vẻ đẹp tinh khiết và yêu kiều giống như cây lúa.
Những câu ca dao tục ngữ về cây lúa:
- Anh đi kiệu lộng ba bong
Bỏ em cấy lúa đồng không một mình
- Bây giờ gặp phải hội này
Khi trời hạn hán, khi hay mưa dầm
Khi trời gió bão ầm ầm,
Đồng tiền lúa thóc, mười phần được ba
- Cái Răng, Ba Láng, Vàm Xáng, Phong Điền
Anh thương em cho bạc cho tiền
Đừng cho lúa gạo, xóm giềng họ hay!
- Đố ai biết luá mấy cây
Biết sông mấy khúc, biết mây mấy từng
Đố ai quét sạch lá rừng
Để ta khuyên gió, gió đừng rung cây
Rung cây, rung cỗi, rung cành
Rung sao cho chuyển lòng anh với nàng
- Cực lòng thiếp lắm chàng ơi
Kiếm nơi khuất tịch, thiếp ngồi thở than
Than vì cây lúa lá vàng
Nước đâu mà tưới nó hoàn như xưa
Trông trời chẳng thấy trời mưa
Lan khô huệ héo, khổ chưa hỡi trời
- Mạ non bắt trẻ cấy biền
Thương em đứt ruột, chạy tiền không ra
- Trời mưa cho lúa thêm bông
Cho đồng thêm cá, cho sông thêm thuyền
- Được mùa lúa, úa mùa cau
Được mùa cau, đau mùa lúa
- Trời cao đất rộng thênh thang,
Tiếng hò giọng hát ngân vang trên đồng,
Cá tươi gạo trắng nước trong,
Hai mùa lúa chín thơm nồng tình quê
- Cày đồng đang buổi ban trưa
Mồ hôi thánh thót như mưa ruộng cày
Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẽo thơm một hạt đắng cay muôn phần
- Việt Nam đất nước ta ơi
Mênh mông biển lúa đâu trời đẹp hơn
- Lúa khô nước cạn ai ơi
Rủ nhau tát nước, chờ trời còn lâu
- Trời mưa cho lúa thêm bông
Cho đồng thêm cá, cho sông thêm thuyền
- Mạ non bắt trẻ cấy biền
- Thương em đứt ruột, chạy tiền không ra
- Trời mưa cho lúa thêm bông
Cho đồng thêm cá, cho sông thêm thuyền
- Mạ non bắt trẻ cấy biền
Thương em đứt ruột, chạy tiền không ra
Ca dao tục ngữ về hạt gạo
Câu 1:
- Cái cò lặn lội bờ sông
- Gánh gạo đưa chồng, tiếng khóc nỉ non
Câu ca dao trên nói về hình ảnh người mẹ đưa gạo, tiếp tế cho người cha, người chiến sĩ ở chiến trường. Mượn hình ảnh con cò để nói lên hình ảnh người phụ nữ tần tảo, chịu lội sông, lội suối để đưa gạo cho chồng để con khóc ở nhà một mình.
Câu 2:
- Cần Thơ gạo trắng nước trong
- Ai đi đến đó lòng không muốn về
Câu ca dao nói về vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Cần Thơ. Cần Thơ là một tỉnh miền Tây sông nước, là một tỉnh đang phát triển. câu nói nói rằng khi đên Cần Thơ sẽ được thưởng thức gạo trắng nước trong, một khi ai đến đó rồi sẽ không muốn ze nữa.
Câu 3:
- Muối Xuân An, mắm Tịnh Kỳ
- Khoai lang dưới trảng, gạo thì Đường Trung
câu ca dao trên nói về những địa danh nổi tiếng, mỗi địa danh sẽ có những đặc sản nổi bật, riêng biệt của vùng đất đó. Muối nổi tiếng ở Xuân An, ở Tinh Kỳ thì nổi tiếng nắm, còn gạo thì ở Đường Trung. Mỗi nơi có một đặc sản riêng biệt của chính nơi ấy.
tổng hợp những câu ca dao tục ngữ về hạt gạo:
- Bao giờ nước ngọt đường cay
Gánh vừa lon gạo thì thằng Tây ở tù
Cái Răng, Ba Láng, Vàm Xáng, Phong Điền
Anh thương em cho bạc cho tiền
Đừng cho lúa gạo, xóm giềng họ hay!
- Gạo Ba Thắt trắng như bông bưởi
Nước phông-tên tiền rưỡi một đôi
Saigon vui lắm em ơi
Lấy chồng về đó một đời sướng thân
- Gạo chợ, nước sông, củi đồng, nồi đất
- Gạo ngon nấu cháo chưa nhừ
Mặt chị có thẹo ảnh chừa đôi bông
- Ba cô đội gạo lên chùa
Một cô yếm thắm bỏ bùa cho sư
Sư về, sư ốm tương tư
Ốm lăn ốm lốc nên sư trọc đầu
- Ai làm cho dạ sư sầu
Cho ruột sư héo như bầu đứt dây
- Quả cau nho nhỏ
Cái vỏ vân vân
Nay anh học gần
Mai anh học xa
Tiền, gạo là của mẹ cha
Bút nghiên, kinh sách thì là của anh
- Mạnh vì gạo, bạo vì tiền
- Đồng Nai gạo trắng nước trong
Quảng Nam đá cục đừng mong anh về
- Tôm rằn bóc vỏ bỏ đuôi
Gạo thơm Nàng Quốc em nuôi mẹ già
- Gạo Cần Đước, nước Đồng Nai
Ai về xin nhớ cho ai theo cùng.
- Ăn trái nhớ kẻ trồng cây
Ăn gạo nhớ kẻ đâm xay giần sang
Ca dao tục ngữ về nông dân
Câu 1:
- Mạ úa cấy lúa chóng xanh,
- Gái dòng chóng đẻ sao anh hững hờ?
Câu trên nói về tình cảm nam nữ, một câu nói vui. So sánh người con gái như mạ úa nhưng cây lúa sẽ chóng xanh. Vẻ đẹp ấy, sắc đẹp ấy mà sao những người thanh niên, nhưng chàng trai lại hững hờ.
Câu 2:
- Nhờ trời mưa gió thuận hoà.
- Nào cầy nào cấy, trẻ già đua nhau.
- Chim, gà, cá, lợn, cành cau,
- Mùa nào thức nấy giữ màu nhà quê
Những câu trên nói về sự khó nhọc, khổ cực khi làm ruộng làm nên hạt gạo cho chúng ta ăn. Dù là trai gái, già trẻ thì ai cũng có những mong ước dành cho hạt gạo.
Tổng hợp những câu ca dao tục ngữ về nông dân:
- Làm ruộng ăn cơm nằm,
Chăn tằm ăn cơm đứng
- Hễ mà hoa quả được mùa,
Chắc là nước bể, nước mưa đầy trời.
Ai ơi nên nhớ lấy lời.
Trông cơ trời đất, liệu thời làm ăn
- Trâu ơi ta bảo trâu này,
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
Cấy cày giữ nghiệp nông gia.
Ta đây trâu đấy, ai mà quản công!
Bao giờ cây lúa còn bông, thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn
- Chiêm xong lại đến vụ mùa
Hết mùa rau muống đến mùa cải hoa
Đừng khinh dưa muối, tương cà
Tuy rằng ít bổ, nhưng mà có luôn
Trên đây là Ca dao, tục ngữ, câu nói về cây lúa, hạt gạo, nông dân hay nhất. Đa số người dân VIệt Nam gắn bó với cây lúa rất nhiều và đây cũng là 1 trong những cây trồng chủ lực ở nước ta, vì thế những kinh nghiệm trồng cấy, hay những thông tin về cây lúa được truyền đạt rất nhiều trong dân gian qua những câu thơ câu văn, sách và đặc biệt là những câu ca dao tục ngữ được đúc kết ngắn gọn những rất nhiều ý nghĩa và đặc biệt là dễ nhớ khi truyền miệng.
