Cách xây dựng kế hoạch kinh doanh hộ gia đình cho người mới hiệu quả

1. Nguyên tắc trong cách xây dựng kế hoạch kinh doanh

Kinh doanh hộ gia đình hiểu đơn giản là hoạt động kinh doanh tại gia, do một người hoặc một vài người cùng đứng ra làm chủ. Quy mô kinh doanh thường không lớn và chuyên nghiệp. Nhưng không vì vậy mà bạn không cần lập kế hoạch phát triển kinh doanh cho mình. Để xây dựng kế hoạch kinh doanh cho gia đình mình hợp lý và có tính khả thi cao, đầu tiên bạn cần tuân thủ ba nguyên tắc bên dưới đây:

1.1. Lập kế hoạch kinh doanh phù hợp

Thế nào là kế hoạch kinh doanh phù hợp? Có 3 tiêu chí phù hợp mà bạn cần đảm bảo trong kế hoạch kinh doanh của mình, đó là:

• Kế hoạch phù hợp với chuyên môn của bạn
• Phù hợp với số vốn hiện có (hoặc có thể có)
• Kế hoạch cần rõ ràng, chi tiết, phù hợp với người sẽ tham gia vào dự án của bạn

Người lập kế hoạch kinh doanh cần phải hiểu rõ mình sẽ kinh doanh cùng với những ai, ai sẽ thông qua bản kế hoạch của bạn. Số vốn hiện có là bao nhiêu? Cần huy động vốn ở những nguồn nào? Bạn đã có đủ kiến thức chuyên môn và kinh nghiệm cho hoạt động kinh doanh này không? Hay bạn cần tìm hiểu thêm từ ai, ở đâu, trong bao lâu?

1.2. Có kinh nghiệm trong lĩnh vực mình đang lập kế hoạch

Tất nhiên bạn không nhất thiết phải là chuyên gia nhưng ít nhất phải có đủ kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực mà mình đang làm. Nếu đó là hoạt động kinh doanh hoàn toàn mới, bạn cần dành ít nhất 2 tuần đến vài tháng tìm hiểu và học hỏi kinh nghiệm để kế hoạch kinh doanh của bạn được hoàn thiện và có tính khả thi cao nhất.

1.3. Kế hoạch cần ngắn gọn và xúc tích

Xây dựng kế hoạch kinh doanh là để bạn có cái nhìn cụ thể về việc mình cần làm gì. Đồng thời để cho những người cùng thực hiện hiểu được công việc mà họ chuẩn bị tiến hành. Chính vì thế, bản kế hoạch cần ngắn gọn, xúc tích, tránh dài dòng, lan man gây khó hiểu.

Ví dụ: Để chuẩn bị cho việc khai trương của hàng tạp hóa thứ hai của mình, những  việc bạn cần làm là:

• Xác định ngày khai trương
• Sửa sang mặt bằng
• Sắp xếp kệ hàng, trang trí cửa hàng
• Thống nhất các chương trình ưu đãi ngày khai trương
• Thông báo chương trình khai trương trên các kênh truyền thông
• …

Với những việc này thì công việc nào thuộc nhóm vận hành, việc nào thuộc nhóm truyền thông, việc nào thuộc nhóm Marketing bán hàng. Thời gian để thực hiện từng công việc. Mỗi công việc cần thực hiện trong thời gian bao lâu.

Tiếp theo đó, dưới đây là hướng dẫn 9 bước xây dựng kế hoạch kinh doanh hộ gia đình cơ bản mà bạn có thể áp dụng:

2. Cách xây dựng kế hoạch kinh doanh hộ gia đình theo 9 bước

2.1. Bắt đầu bằng ý tưởng kinh doanh ấn tượng

Trước khi bắt đầu ý tưởng kinh doanh, bạn cần có một ý tưởng sáng tạo và khả thi. Một ý tưởng sáng tạo đem đến sự mới mẻ, độc đáo trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, mặc khác cũng giúp bạn thu hút khách hàng tốt hơn. Nhưng hãy lưu ý là sự sáng tạo đó phải trong khả năng có thể thực hiện được, không phải ý tưởng viển vông.

Một ví dụ về mô hình kinh doanh hộ gia đình sáng tạo mà bạn có thể tham khảo là tạp hóa 4.0 hiện đại. Ở đó có áp dụng các công nghệ bán hàng, nhập hàng online, thanh toán online, ship hàng tận nhà hoặc sử dụng ứng dụng trên điện thoại tích hợp để quản lý hiệu quả hơn. Đây là ý tưởng kinh doanh mới mà nhiều bạn trẻ đang triển khai, thậm chí nhiều chủ cửa hàng tạp hóa truyền thống cũng đang dần chuyển dịch cửa hàng sang hình thức này.

2.2. Đặt mục tiêu và thành quả đạt được

Xác định mục tiêu rõ ràng sẽ giúp bạn có động lực phấn đấu và buộc phải hoàn thành dự định đó. Bạn hãy chia nhỏ mục tiêu và hoàn thành từng bước.

SMART là nguyên tắc quan trọng nhất giúp bạn xác định mục tiêu chính xác nhất:

• Specific: Cụ thể
• Measurable: Có thể đo lường được
• Attainable: Có thể đạt được
• Relevant: Tính khả thi
• Time Bounce: Thời gian hoàn thành

Ví dụ: bạn đặt mục tiêu bỏ ra 100 triệu tiền vốn để nhập một số lượng mặt hàng và phải bán hết các mặt hàng ấy trong 1 tháng. Bước đầu tiên bạn phải tìm ra nguồn hàng, dùng số vốn của mình sao cho nhập được hàng chất lượng tốt, giá cả phải chăng. Sau đó sẽ bắt tay vào biến thành quả bán trong 1 tháng thành hiện thực. Nếu bạn có tất cả 100 mặt hàng, chia cho 30 ngày, vậy thì bắt buộc 1 ngày bạn phải bán được từ 3-4 mặt hàng. Nếu 1 ngày bán hụt thì ngay lập tức ngày hôm sau phải bán nhiều hơn để bù lại.

2.3. Nghiên cứu và phân tích thị trường

Sau khi đã xác định mục tiêu kinh doanh, việc tiếp theo là nghiên cứu và phân tích thị trường. Bước này giúp bạn đánh giá một lần nữa tính khả thi của kế hoạch kinh doanh. Mặc khác, kết quả của những cuộc nghiên cứu cho bạn định hướng những hành động, lên ý tưởng cho kế hoạch kinh doanh khả thi hơn.

7 bước thực hiện nghiên cứu thị trường bao gồm:

• Xác định mục tiêu cuộc khảo sát
• Đánh giá thị trường cạnh tranh
• Xác định tập khách hàng mục tiêu
• So sánh với đối thủ cạnh tranh
• Tiến hành thu thập thông tin khảo sát
• Phân tích số liệu nghiên cứu
• Ứng dụng phân tích nghiên cứu thị trường của bạn vào kế hoạch thực tế

Từ kết quả của cuộc nghiên cứu, bạn tiếp tục thực hiện phân tích, đánh giá tổng thể điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức bằng biểu đồ SWOT.

2.4. Lập biểu đồ SWOT

Dành cho bạn nào chưa biết về biểu đồ SWOT. SWOT là tổng hợp chữ cái viết tắt của 4 từ Strengths (Sức mạnh), Weakness (Điểm yếu), Oppotunities (Cơ hội) và Threats (Thách thức). Đây là biểu đồ đơn giản với 4 phần rõ ràng, giúp bạn có cái nhìn tổng thể và đánh giá chính xác nhất ý tưởng và kế hoạch kinh doanh của mình. Từ đó vạch kế hoạch kinh doanh hợp lý, chớp thời cơ và vượt qua những khó khăn đang có. Một chiếc biểu đồ đơn giản nhưng đủ ý, giúp bạn vận hành kế hoạch đi đúng hướng, không bị sa lầy vào những ý tưởng viển vông, khó thực hiện.

Điểm mạnh và điểm yếu là những yếu tố nội tại mà tiệm bạn đang có. Cơ hội và thách thức là những gì mà tiệm tạp hóa sẽ được lợi hoặc chịu ảnh hưởng từ môi trường. Vậy, cùng là câu chuyện về kế hoạch kinh doanh tiệm tạp hóa thời công nghệ, khi phân tích biểu đồ SWOT sẽ được thực hiện như sau:

• Điểm mạnh có thể bao gồm: Cửa hàng tại nhà, tiết kiệm phí thuê mặt bằng. Nguồn lực tài chính hiện tại ổn định. Gia đình đã có kinh nghiệm bán hàng tạp hóa. Tiệm tạp hóa mở đã lâu, đã có một lượng khách cố định
• Điểm yếu: Tiệm mở đã lâu nên không gian cửa hàng không còn bắt mắt nữa, cần phải trang hoàng lại để thu hút khách. Quy trình thanh toán hiện tại còn nhiều thiếu sót, việc quản lý hàng hóa, doanh thu cũng không chuyên nghiệp, cần phải nâng cấp hệ thống quản lý hiện đại hơn.
• Cơ hội: Trong năm 2021 này, nhu cầu mua sắm nhanh – gọn – lẹ, hạn chế tiếp xúc nơi công cộng có thể là thách thức của năm 2020 nhưng có thể là cơ hội trong năm 2021. Với những tiệm tạp hóa tích hợp công nghệ, cho phép thanh toán mobile tại cửa hàng sẽ tự mình xoay chuyển tình thế, tối ưu hiệu quả bán hàng và doanh số. Đặt hàng tạp hóa trên ứng dụng VinShop cũng được xem cơ hội mới của chủ tiệm. Việc chuyển hóa ban đầu có thể khiến chủ tiệm có một chút xíu hoang mang, thao tác còn lọng cọng. Tuy nhiên, chuyển hóa và tích hợp công nghệ là xu hướng phát triển tất yếu của xã hội. Ai là người đi đầu sẽ là người nắm được cơ hội lớn hơn.
• Thách thức lớn nhất là làm thế nào để chủ tiệm tạp hóa tích hợp và chuyển hóa công nghệ ở cửa tiệm nhanh nhất và hiệu quả nhất. Mọi thứ đang vận chuyển nhanh chóng. Và để nắm bắt và kịp thời thích nghi với vòng xoáy này chủ tiệm cần sáng suốt lựa chọn loại ứng dụng đơn giản, tiện ích và tối ưu nhất.

2.5. Lập mô hình tổ chức kinh doanh

Muốn đi nhanh thì đi một mình, nhưng muốn đi xa thì phải đi cùng nhau. Để ý tưởng kinh doanh được hiện thực hóa bạn cần có những người đồng đội cùng mình thực hiện. Chính vì thế cần có một mô hình tổ chức kinh doanh hợp lý. 

Trong đó, sẽ phân chia ra từng bộ phận cụ thể, mỗi người chịu trách nhiệm một công đoạn. Ví dụ thêm gia đình bạn kinh doanh tạp hóa thì ai sẽ là người kiểm kê hàng hóa, ai là người cộng sổ sách chi phí, ai là người bán hàng trực tiếp,…

2.6. Cách xây dựng kế hoạch kinh doanh Marketing

Một số hoạt động Marketing – Bán hàng đơn giản mà bạn có thể thiết lập cho cửa tiệm nhà mình như giảm giá, mua 1 tặng một hoặc bán hàng theo combo,… Mỗi chương trình ưu đãi sẽ đi kèm với một thông điệp truyền thông khác nhau, trong những khoảng thời gian khác nhau và mang đến những hiệu quả khác nhau.

Khi lập kế hoạch Marketing và bán hàng, bạn cần đảm bảo các tiêu chí sau đây:

• Chọn sản phẩm (một vài hoặc tất cả sản phẩm)
• Quyết định chính sách ưu đãi nào (giảm giá, tặng quà, bán hàng đồng giá,…)
• Chọn kênh quảng bá
• Mục tiêu doanh thu cần đạt được sau chiến dịch
• Kế hoạch triển khai chi tiết

2.7. Kế hoạch quản lý nhân sự

Về nhân sự, những ai sẽ tham gia vào hoạt động quản lý kinh doanh của bạn. Vai trò và nhiệm vụ của mỗi người là gì? Bạn có cần tuyển dụng thêm nhân sự hay không? Nếu có thì công việc cụ thể của họ là gì? Khi nào cần tuyển dụng.

2.8. Lên kế hoạch quản lý tài chính

Tài chính hay vốn chính là vấn đề quan trọng nhất khi bắt đầu kinh doanh. Bạn cần có kế toán để quản lý chi tiêu hợp lý. Đây được coi là một khâu quan trọng nhất trong cách xây dựng kế hoạch kinh doanh. Nếu thiếu vốn thì có nên vay vốn kinh doanh không hay điều kiện vay vốn như thế nào. 

2.9. Thống nhất và hành động

Thống nhất kế hoạch với các thành viên khác trong gia đình, những người cùng tham gia hoạt động kinh doanh với bạn. Sau đó, việc cuối cùng và cũng là việc quan trọng nhất: triển khai hành động.

Để mọi việc được thuận lợi bạn nên lường trước các tình huống có thể xảy ra. Nghĩ đến những khó khăn khiến một số hoạt động lệch khỏi quỹ đạo bản kế hoạch ban đầu để từ đó có biện pháp ứng phó kịp thời. Nguyên tắc hành động mà bạn phải luôn luôn ghi nhớ là thực hiện từng bước một. Tuân thủ kế hoạch giúp bạn đánh giá hiệu quả kế hoạch chính xác hơn.

Cách xây dựng kế hoạch kinh doanh hộ gia đình không khó. Thời gian hoàn thành có thể tùy theo mỗi cá nhân, theo kinh nghiệm của bạn trong lĩnh vực kinh doanh của mình. Nhưng hãy thực hiện đủ các bước như hướng dẫn trên, bạn sẽ có một bản kế hoạch kinh doanh hoàn chỉnh. Làm được như vậy, chắc chắn mọi dự liệu kinh doanh của bạn sẽ được diễn ra thuận lợi và hiệu quả hơn.

Xem thêm bài viết liên quan:

Cách xử lý hàng tồn kho quá nhiều không bán được

Mô hình kinh doanh Canvas là gì? 9 yếu tố trụ cột trong một mô hình Canvas