Trần Mạnh
Hảo, ông là ai?
Copyright © 2006 by
DCVOnlinexin phép được phổ
biến
Thi
sĩ Xuân Sách viết thơ chân dung Trần Mạnh Hảo
như sau:Bức chân dung thật sống động,
sắc nét, gai góc khiến người đọc biết
chút ít về Trần Mạnh Hảo – cảm thấy thú
vị.Trưởng thành trong chiến tranh chống
Mỹ, Trần Mạnh Hảo (TMH) trở thành
người viết phóng sự, làm thơ, với những
bài thơ, bài báo loại thông thường. Hoà bình
lập lại, ông vào sống ở thành phố Hồ Chí
Minh, nơi – thuộc
loại hạng nhất của Việt Nam – rồi
tiếp tục công việc của nhà văn mà trong
chiến tranh chưa làm được…Lợi dụng thời kỳ “Nhà nước cởi trói”,
TMH cho ra đời cuốn tiểu thuyết tựa
đề . Cuốn sách, tái hiện
lịch sử về giai đoạn nông dân miền Bắc
rơi vào hoàn cảnh bi thảm cuả cuộc “Cải Cách
Ruộng Đất Vĩ Đại” (CCRĐVĐ). đã dựng lại bức tranh toàn
cảnh cuộc “CCRĐVĐ” rất chân thực, sống
động. Tác phẩm được
dư luận bạn đọc chú ý, đánh giá cao.
Chính vì vậy bị thu
hồi ngay. Trong bài trả lời phỏng vấn nhà báo Lê
Thị Huệ trên Mạng, TMH bộc bạch cõi lòng… ,
người đọc mới biết cái giá phải
trả cho việc “nói thật” thông qua tiểu thuyết . Cha ông, cụ kị ta đã dạy: . Nhưng
dưới chế độ xã hội chủ nghĩa
(XHCN) do đảng cộng sản thống trị, nói
thật – nghĩa là phơi bầy cái xấu của
“đảng ta” – sẽ là một trọng tội. Xã hội
Việt Nam do
Đảng cộng sản Việt Nam (ĐCSVN) trị vì
hơn 50 năm qua (từ 1954) – không dung nạp những
người hay nói thật, dám nói thật. Kết quả
TMH cũng không ngoại lệ: do có tí chút nghiệp vụ
viết lách, có tí công cán trong chiến tranh, thời thế
đã đổi thay…, ông chỉ bị khai trừ khỏi
Đảng, ra khỏi biên chế nhà nước. Mà
thời gian cuối những năm 80 của thế kỉ
trước, ra khỏi biên chế là “mất sổ
gạo”, là… “đói to”! Sau cú
ngoạn mục, không thấy Trần Mạnh Hảo
xuất hiện trên Thơ – Văn
đàn nữa.Bẵng
đi it lâu, đột nhiên người đọc
được biết đến những bài viết
của TMH có nội dung khác hẳn. Trần thi sĩ quay sang viết phê bình,
tiểu luận. Hơi văn, giọng
văn, tinh thần của các bài viết mạnh bạo,
gay gắt – cứ như tên lính gác trung thành với chủ,
cố chết bảo vệ dinh lũy của chế
độ, của “Vua”. Có người còn ví TMH như
con cú đang “nhòm” nhà bệnh, chỉ chờ con bệnh “có
vấn đề” là… “ăn hồn ma”!
Bạn bè văn chương lúc ấy cho rằng TMH đã
nhận ra thiếu sót khi viết Ly Thân, giờ “tạ
tội” với Đảng bằng cách tự nguyện làm
vai trò “tên lính gác trung thành”, tên “biệt kích văn nghệ”
trong địa hạt văn chương, giáo dục – cho
“đảng ta”!Dư luận trong giới cầm bút phản
đối Trần Mạnh Hảo rất mạnh. Tôi
chỉ nói đến những vụ điển hình
“ầm ĩ” nhất:– Đỗ Minh Tuấn, đạo diễn điện
ảnh bất bình, đến độ văng tục,
gọi Trần Mạnh Hảo là (nghĩ đến hình tượng
này, người nghe càng tởm, lợm cả cho
người nói), rồi lên mạng talawas chửi rủa
TMH…– Các giáo sư, tiến sĩ biên soạn sách giáo khoa trong
ngành giáo dục “sôi me” vì gần 300 bài viết của TMH
theo kiểu “moi móc”, “vạch lá tìm sâu” – bới ra những
khiếm khuyết trong các công trình của các vị dùng
để dạy học sinh trong hệ thống giáo
dục – rồi đưa lên mặt báo để bàn dân
thiên hạ biết bản chất của các “tiến
sĩ”… giấy của Đảng ra sao khiến cả xã
hội Việt Nam lo lắng cho con em mình trước
hiện trạng ngành giáo dục xưống cấp
thảm hại.– Nguyễn
Huy Thiệp (trong vụ ) – rất
căm TMH, viết . Nhà văn Nguyễn
Huy Thiệp (NHT) cho nhân vật bác sĩ Trần Mạnh
Khảo (nhưng người đọc nhận ra ngay
đó là chân dung Trần Mạnh Hảo) – tay “thợ giết
– mổ” không nghề nghiệp – mà lại được
trọng dụng hành nghề giải phẫu “các con
bệnh văn chương”. Trước khi hạ màn NHT
cho thợ giết mổ – bác sĩ Khảo – nghệ sĩ
nhẩy, múa may… giỏi với ngầm ý: Trần Mạnh
Hảo chỉ là tay “thợ”… “viết”, chứ không thể là nhà văn, nhà
phê bình – nghệ thuật! Vì vậy– Trên diễn đàn đại hội Hội nhà văn
Việt Nam
hồi tháng 4/2005, TMH đọc bài tham luận nảy
lửa…Trước đây người ta đặt
vấn đề xung quanh hiện tượng TMH, không
phải là không có lí. Song, người ta
có lí của người ta. Trần
Mạnh Hảo có lí của TMH. Nếu chỉ
thuần túy vì Nghệ thuật – Học thuật mà anh
lớn tiếng phê phán một quan niệm thẩm mỹ,
một quan điểm văn chương khác với
nhận định chủ quan của anh thì cũng là
lẽ thường tình, cần thiết cho quá trình phát
triển của nền Văn học – Nghệ thuật
nước nhà. Nhưng trong một số bài phê bình, TMH
lại thể hiện bút pháp hoàn toàn mang tính áp đặt,
cưỡng bức, y như giọng điệu đã
lỗi thời của một số cây bút phê bình cách
đây vài ba chục năm. Người
đọc không thể hiểu nổi TMH đang trong vai trò
nhà phê bình hay cương vị của người “gác
cổng”? Kỳ hơn nữa, có lúc lại thấy
anh viết ở trạng thái không bình thường…Trong cuốn , Trần
Đăng Khoa – Chú Khoa “cuội” – tường thuật
lời của Trần Mạnh Hảo trả lời
một phóng viên, thấy anh … mặt
bạn mình. TMH chẳng né tránh, xoa xoa, phẩy
nhẹ như những nhà phê bình vẫn thường làm.
Anh thẳng thừng: (Sách đã dẫn, trang 250).
Khi đang
“ngứa tiết”, ai đó xuất hiện trước
mặt anh, họ lập tức trở nên “nhắng nhít”…
và lãnh nhận những nhát “phang”! Trong số những nhát
phang đó, “nhát” Văn chương hay là một cách ứng
xử Văn Hóa – có thể xem là tàn ác, hiểm độc
nhất! Trần thi sĩ phê bình tập truyện ngắn của Phạm Thị Hoài rất gay gắt
như nhằm kích động những người
quản lý Văn hóa – Tư tưởng của chế
độ “ra tay” với tác giả mà không e ngại dư
luận!Cũng có vẻ hành động của anh
như đang quyết tâm lấy lòng bề trên để
tiến thân. Thậm chí giống người “say
rượu” – nghĩa là, trong máu đang có “trùng” ngọ
nguậy… làm “sôi me”, “ngứa tiết”, chỉ còn biết
nhắm mắt làm giảm “cơn ngứa” bằng: phang…
phang… và phang!Anh “phang” nhà thơ, nhà văn đã đành!
Nhưng vì “tiết đang ngứa” nên phang
luôn cả người biên tập, người sửa
bản thảo – Đỗ Minh và Huỳnh Ngọc Hà –
thực ra những người này hoàn toàn vô tội.
Thậm chí cả giám đốc nhà xuất bản Hà
Nội – người có tấm lòng muốn đổi
mới văn chương Việt Nam – nhưng đang
đà… “ngứa” ông
cũng “tiện tay” chém luôn!Chúng ta hãy phân tích một vài đoạn “’lên cơn” của Sách đã
dẫn – trang 249).Ở trong
tập của Phạm Thị Hoài – TMH
trích:Sau câu trích dẫn –
– này, TMH bắt đầu “ngứa hộ…”,
rồi “hắt lửa”! Thật ra, cái thế
giới mà Phạm Thị Hoài nói
đến là có thật. Liên hệ với thực
tế, suy nghĩ kỹ, nhận ra tác giả không
cường điệu, không
và hoàn toàn không – như lời “thợ” phê
bình TMH gán ghép, viết trong bài phê bình kia!Nghĩa là bà Hoài nói… gà, ông Hảo lại cố tình
hiểu sang… vịt!Nhưng nếu vẫn chưa tin, Trần Mạnh Hảo
hãy tìm Nguyễn Duy mà hỏi, anh ấy sẽ chỉ cho ,
hoặc –
được trình bầy ở hai thi phẩm nổi
tiếng trên thi đàn Việt Nam trong thập niên tám
mươi: (1982) và (1988).Xin trích vài đoạn của những
cái :
…vân vân và v.v…
Còn nhiều điều ngang trái, nhiều cái
xấu ghê gớm không thể chép ra hết. Đây là
thi phẩm Nguyễn Duy công bố vào các năm 1982 và 1988 –
trước cả khi “Nhà Thơ Của Nền Cộng Hoà”
() tư duy về sự “sỹ
diện”’ của mình. Và hình như cùng thời
kì này TMH công bốHoặc là tìm sỹ phu của đất Bắc Hà –
Nguyễn Xuân Tụ, anh ấy kể cho nghe những
nghịch lý trong hệ thống phương pháp tư
tưởng – những kết quả do phương pháp cai
trị tạo
ra, được trình bầy trong tác phẩm . Rồi, hãy nhìn thẳng vào thực
trạng đất nước với con mắt nghiêm
khắc, khách quan: Từ dưới đáy lên trên cao,
từ trong ra ngoài, từ lời nói đến việc làm,
từ tư tưởng đến hành động, từ
những xó xỉnh tăm tối đến nơi phồn
hoa đô hội… từ… từ… rồi anh sẽ
thấy chỗ nào quả thực cũng (có) ““.Chân dung Trần Mạnh Hảo được Xuân Sách
vẽ mộc mạc thân tình. Đặc biệt ở hai
câu kết:Người đọc chợt giật mình, sửng
sốt, tự hỏi:– Hảo hay say rượu?
– Hảo “ra tay” (…) trong khi say?Phải chăng do bị ức chế… hay… nên… mới
ra nông nỗi này?Ta nhớ lại một đoạn văn của Phạm
Thị Hoài viết trong cuốn ,
chương 3, tựa đề – . Hai thí dụ về nổi loạn. Đây là
đoạn chị miêu tả về thằng Đủ,
đứa con do cuộc hôn nhân của bố nó, một trí
thức đang , lấy mẹ nó là một nông
dân thất học nên đẻ ra Đủ (…).Khi Đủ hai mươi tuổi, nó nhìn
đời bằng cái nhìn khinh bỉ, ngạo mạn.
Nó đặc biệt căm thù và đây là những lời nói, ý nghĩ
của Đủ, câng câng, thô bạo “văng” vào mặt
thiên hạ:Đủ gọi thấp bé
như kiến, thậm chí là lũ
kiến dạng chân (càng thấp hơn) mới kỳ
chứ! Chưa hết, nó còn đe:Ghê chưa!
Người ta đã biết thế nào là phải trái…
rồi nghĩ ngay tới chuyện Chí Phèo uống
rượu, tay cầm chai rượu vung vẩy, chân nam
đá chân chiêu, vừa đi vừa chửi “Cả làng
Vũ Đại”’. Dân Vũ Đại nghe thấy hết,
nhưng người nào cũng bịt tai,
giả bộ không nghe, tự bảo:Bây giờ Đủ còn hơn Chí Phèo nhiều lần!
Nó chửi thậm tệ! Chửi
nơi chứa chấp dung nạp những lưu manh, trộm cướp, đĩ
điếm, tham nhũng… Chửi nơi chúng ta luôn tự
hào là chốn ngàn năm văn hiến, nơi tồn
tại, bảo vệ, lưu giữ các giá trị
đạo đức tinh thần của dân tộc
Việt. Thế mà thằng Đủ lại bảo có các cụ thể… với những thói xấu
cụ thể… dường như tất cả mọi
thói xấu của cả nước đều gom lại,
tập trung trong !Thằng Đủ đã làm hình ảnh bị méo mó lu mờ dần
trong tâm khảm của người dân Việt. “Thằng
Chọi con” – chưa ráo máu đầu, mới nứt
mắt – đã ngông ngênh, ngang tàng vạch ra đầy
dẫy thói xấu rồi thóa mạ …
Đến nỗi, những người Hà Nội bình
thường, không còn bịt tai
được nữa, không còn tự an ủi rằng,Không!
Chẳng trừ một ai!Tất cả đều nổi nóng, tức giận…
muốn tẩn cho thằng quái một trận nên thân…
Nhưng rồi trấn tĩnh, tỉnh táo lại, dân Hà
Nội thấy cái đầu đang phừng phừng
bốc lửa, dần nguôi đi… chợt nhận ra:
Những kia –
những đứa được Đủ liệt kê,
chỉ mặt chửi – cũng thật đáng đời
lắm! Nếu được đọc đoạn
văn này nghiêm túc cẩn thận hơn khi đọc , liệu Trần Phê Sĩ có nổi nóng vì
bị chạm nọc, hoặc “sửng cồ” giùm
những – – kia, không?Còn chúng ta, đọc xong hai khổ thơ của Xuân Sách
rồi liên tưởng… chúng ta phải tự hỏi:– Hảo! Có phải thực anh là “Hảo”
không?
– Anh viết trong lúc say rượu?
– Hay khi say rượu “Triết lý thối cả đêm”?…
– Thực ra anh đã ?!…*
Hàng chục năm sau vụ , TMH cứ núp trong
màn sương mù. Những bài viết cứ vẫn hô
hào và ra tay “bảo vệ Đảng”. Có
lẽ vì vậy mà giới văn nghệ sĩ cả
nước “quan tâm” nhiều hơn đến “hiện
tượng” TMH. Sự quan tâm đó đã tới giới
hạn: Đạo diễn Đỗ Minh Tuấn đi tiên
phong trong việc xé bức màn sương mù bao quanh TMH
bằng câu nói hình tượng: TMH là . Ca–pốt chụp vào
dương vật của tay chơi gái
phóng túng nhưng không muốn để lại dấu
vết cho thiên hạ biết. Khốn thay Ca–pốt rách,
không chống được… nên kết quả là vật
bảo vệ kia trở thành vô ích!…Câu ví của Đỗ Minh Tuấn quá ác
độc đối với cả hai – Đảng
cộng sản Việt Nam (CSVN) và TMH. Một
đằng thì cố bảo vệ nhưng không có tác
dụng. Còn đằng kia thì quá
“phóng túng” lại muốn dấu mặt… Câu nói này đã
tích tụ mâu thuẫn nhiều năm và đến giữa
năm 2005 – “Nồi súp–de” mới bật van bảo
hiểm: Trên mạng Talawas của nữ nhà văn Phạm
Thi Hoài – được Đỗ Minh Tuấn mượn
làm diễn đàn – chửi chiếc “Ca–pốt rách” (TMH)
với nhiều dẫn chứng ở nhiều bài viết
dài hàng chục trang…Trần Mạnh Hảo phản kích, chửi lại
Đỗ Minh Tuấn là chiếc “Ca–pốt lành” khi
Đỗ Minh Tuấn kể lể về vai trò của mình
được núp dưới bóng ông Lê Đức Thọ
nhiều năm… Bạn đọc cả trong lẫn ngoài
nước được một phen cười sái quai
hàm… và theo gương nhà thơ trào phúng
của dân tộc: …Thế mà chỉ sau cuộc khẩu chiến này không lâu, TMH
đã công bố những bài viết nặng như búa
tạ, giáng vào hệ thống lí luận và phủ
định vai trò của Đảng CSVN đối với
dân tộc Việt Nam…
Hành động cûa TMH rất giống hành động
của thi sĩ lừng danh Chế Lan
Viên. Lúc sắp đi vào cõi vĩnh hằng, ông Chế
mới viết: ! Miếng Đà Đao
của Chế Lan Viên là 3 bài thơ: ! Còn miếng Đà Đao
của Trần Mạnh Hảo là (mới có) 10 bài viết
góp ý với bản dự thảo nghị quyết
Đại Hội Đảng CSVN lần thứ 10! (đăng liên tục trên www.dcvonline.net và
gần chục trang Web khác ở Hải ngoại).*
Tôi đã kết thúc bài viết ở đây. Nhưng
khi đọc được các bài viết của TMH
đi trên mạng – lại không thể không viết thêm.
Bởi vì trong các bài viết đó có những điểm
đặc biệt:– Trần Mạnh Hảo viết, phơi bầy cái cốt
lõi sai lầm nghiêm trọng học thuyết của Karl
Marx, sai lầm của hệ thống khoa học mà K. Marx
dựa vào để xây dựng triết học – học
thuyết (sai lầm) của mình.– Trần Mạnh Hảo chỉ ra cái sai cơ bản
của hai tác phẩm kinh điển của Marx: và .
Hai tác phẩm này được các đồ đệ
trung thành (cả mù quáng, lẫn cả cơ hội, lợi
dụng) – đứng đầu ở các nước trong
hệ thống xã hội chủ nghĩa trước
đây (và bây giờ còn lại ở vài ba nước) –
khư khư bám lấy, giữ lại làm chỗ dựa. Riêng Đảng CSVN ghép thêm tư tưởng
Hồ Chí Minh làm “kim chỉ nam cho mọi hành động”.
Tuy thực chất họ chỉ lấy
những thứ đó làm bình phong nhằm bảo vệ độc tôn, dẫn đến độc tài
rồi mang lại – cho họ.– Phủ định bản dự thảo nghị
quyết Đại Hội Đảng CSVN 10 do hệ
thống lí luận và hơn 70 “tiến sĩ… giấy”
cùng 2 đầu nậu lí luận – Nguyễn Đức
Bình, Nguyễn Phú Trọng – “rặn ra”!– Cách viết, ngôn từ, tinh thần của bài viết
thẳng thắn, quyết liệt, chỉ trích dữ
dội các lí luận gia – những người phát ngôn,
đứng đầu – cùng cả hệ thống lí
luận của đảng CSVN.– Các bài viết đưa ra tại thời điểm
trước khi đại hội Đảng CSVN 10 – ít
tháng.Dư luận trước đây coi TMH như
một “hiện tượng thú vị” trong làng văn
chương Việt Nam.
Bắt đầu từ hối lộ… gà
để được đi bộ đội dù
thời gian đó đi B (vào Nam) là đồng nghĩa
với “đi đứt”. Từ ,
đến phê bình thơ, văn… phê bình sách giáo khoa, tranh
luận công khai, thoải mái vớì các đối thủ
kể cả khi bị họ mạt sát (bằng hình
tượng bẩn thỉu) là “cái bao cao su chơi gái” –
(nhưng bị rách) – của “Đảng ta”. TMH vẫn
tranh luận (…) với Nguyễn Huy Thiệp khi ông này
gọi nhà thơ là… “”, rồi dám phủ định
nền Thơ ca Cách mạng Việt Nam – bằng :(trong khi Trần Mạnh Hảo chính gốc là nhà thơ)!
Và bây giờ Trần Mạnh Hảo trực
diện “chống” Đảng Cộng Sản Việt Nam trên bình
diện lí luận. Bằng trí tuệ cao thâm, ông
phủ định học thuyết Mác–Angel–Lê nin. Tấn công dồn dập vào hệ
thống lí luận, triết học học thuyết Mác–Lê nin. Việc làm của TMH là
việc làm của một nhà văn, nhà nghiên cứu
triết học – lần đầu tiên khuấy
đảo Văn trường và hệ thống lí luận
do Đảng CSVN bao năm o bế. Có thể nói còn
ồn ào – nhưng sâu rộng, hiệu quả hơn cả
việc làm của vị đại thần tiền
bối của triều đại Cộng Sản Việt Nam,
Trưởng ban Văn hóa– Văn nghệ Trung ương–
Trần Độ, ở thời điểm vài mươi
năm trước.Từ thực tiễn tới lí luận, từ tư duy
rồi rút ra kết luận – là một quá trình đi từ
quan sát, cảm nhận và trăn
trở… trăn trở … sau rốt khi quá trình đó
kết thúc – con người đã tìm ra chân lí. Không biết Trần Mạnh Hảo có đi qua
chặng đường gian khổ này không? Bằng
quan sát và đối chiếu… tôi cho rằng: quả
thực Trần Mạnh Hảo đã, đang lột xác!Người xưa có câu: Anh hùng
không hỏi xuất xứ.Tôi theo gương người xưa
không suy nghĩ, tìm hiểu quá khứ của Trần
Mạnh Hảo, mà trân trọng tinh thần hiện tại
của ông. Tinh thần dám công khai xông vào hang hùm, tổ quỷ,
không run sợ, không nể nang, đi tới tận cùng
của cuộc đãu tranh lí luận rồi nói lên những
điều nhiều người biết mà chưa dám nói,
chưa biết vì chưa đào sâu tìm kĩ – cho mọi
người cùng hiểu, cùng nghe. Đó là tinh thần, là
hành động của người chiến sĩ– nghệ
sĩ thực thụ: dám đối đầu trực
diện với đối thủ cực kì bảo thủ,
cực đoan, có tất cả phương tiện đàn
áp, trấn áp (…), trong khi Trần Mạnh Hảo chỉ có
cái đầu và cây bút (hay là chiếc máy vi tính). Ông đã
hiểu rõ đối thủ nhưng bất chấp,
vẫn dấn thân!Liệu TMH có ai chống lưng, có nơi nào dung thân
trước hiểm hoạ “Chuyên chính vô sản” đang
rình rập không? Tôi thực sự thông cảm, đồng
tình với suy nghĩ và hành động của ông, như
đã từng ngưỡng mộ những Chiến sĩ,
những Trí thức – đã chiến đấu kiên
cường, không tiếc sức, tiếc thân mình cho
nền Độc lập, Tự do, Dân chủ – của Nhân
Dân, của Tổ Quốc!Tuy nhiên, trong đầu vẫn gợn lên nỗi lo
lắng: Trần Mạnh Hảo? Ông là ai mà dám tay không, xông vào hang Hùm, tổ Quỷ –
thế?Trần
Nghĩa HưngCopyright © 2006 by DCVOnline
DCVOnline:
1. Trần Nghĩa Hưng là bút danh của một nhà
văn quen thuộc với nhiều bài viết trên Đàn
Chim Việt từ những năm 2002. Bài viết này là
sự nhận diện một trong 70 khuôn mặt của
giới văn sĩ miền Bắc mà tác giả đang
bổ sung và hoàn thiện để xuất bản thành
sách. Vì lý do tế nhị, tác giả dùng bút danh. Tên thật
và địa chỉ liên lạc do BBT DCVOnline giữ.2. Về tác giả Trần Mạnh Hảo (TMH):
TMH sinh ngày thứ hai, 21 tháng 7/1947 — ngày Tân Sửu (4) tháng
Đinh Mùi (6) năm Đinh Hợi, tại xã Nghĩa Phú,
Nghĩa Hưng, Nam Định trong gia đình theo Ki tô giáo.
TMH theo Cha xứ học chữ và Kinh sách ở nhà thờ
từ năm 8 tuổi, đi giúp lễ nhiều nhà thờ
ven biển khi 12 tuổi, và hát lễ trong ban ca vịnh giáo
xứ Bình Hải.
Học xong trung học phổ thông, TMH đi bộ đội,
vượt Trường Sơn vào chiến trường
khu 6 (vùng cực Nam Trung Bộ — Nam Tây Nguyên gồm các
tỉnh Lâm Đồng, Ninh Thuận, Bình Thuận và một
phần tỉnh Đồng Nai hiện nay), qua Đông Nam
Bộ chiến đấu, giao liên, rồi làm báo viết
văn cho đến nay.
Năm 1975, TMH vào Sài Gòn định cư
tại Quận Phú Nhuận.• Ủy viên Hội đồng Thơ, Hội Nhà văn
Việt Nam
(HNVVN, khóa 1996 – 1999).
• Được 5 giải thưởng Hội Nhà Văn
Việt Nam
(thêm tập thơ lục bát – giải thưởng HNVVN –
2003)
• Xuất bản 15 tập thơ, 4 cuốn tiểu thuyết,
5 tập tiểu luận phê bình văn học (thêm tập – phát hành 10/2004).
Hiện nay ông là một người viết
văn tự do (ngoài biên chế), không tham gia tổ chức
chính trị nào trừ là Hội Viên Hội Nhà Văn
Việt Nam.• Thơ và trường ca: Trường Sơn của bé
(1974); Tiếng chim gõ cửa (1976); Hoa vừa đi vừa
nở (1981, 1996); Mặt trời trong lòng đất (1981);
Ba cặp núi và một hòn núi lẻ (1986); Ðất
nước hình tia chớp (1994); Từ chiếc ô trời
của mẹ (1989); Mình anh trong một thế giới
(1991); Chuồn chuồn cắn rốn (1995); Tứ
tuyệt (1995); Cuộc chiến tranh khôn nguôi (1998)
• Các tiểu thuyết: Chìa khóa của mỗi người
(1998); Sinh ra để yêu nhau (1988), Trăng mật (1989); Ly
thân (1989).
• Tiểu luận phê bình văn học: Thơ phản
thơ (Văn học, 1995, tái bản 1997); Phê bình phản
phê bình (1996).
nguồn:
dcvonline.net
tìm đọc thêm Trần Mạnh Hảo
trả lời phỏng vấn Lê Thị Huệtrên:
www.gio-o.com
Trần Mạnh Hảo trả lời phỏng vấn RFA
Nhà thơ Trần Mạnh Hảo nói về việc nhiều văn nghệ sĩ từ chối đề cử hai giải thưởng văn học lớn của Việt Nam. http://www.rfa.org/vietnamese/ Theo dõi YouTube: http://bit.ly/11PGb33
Đài Á Châu Tự Do RFA trụ sở tại thủ đô Washington Hoa Kỳ, cung cấp thông tin đa dạng, chính xác, trung thực về các vấn đề thời sự, kinh tế, xã hội, đời sống tại Việt Nam và trên Thế Giới.
Với đội ngũ xướng ngôn viên chuyên nghiệp, yêu nghề; Hòa Ái, Diễm Thi, Chân Như, Vũ Hoàng, v.v… liên tục cập nhật đến quý khán thính giả những tin tức mới nhất, những phân tích, bình luận, các cuộc phỏng vấn liên quan đến những vấn đề người Việt Nam trong cũng như ngoài nước quan tâm.
Theo dõi YouTube: http://bit.ly/11PGb33
Facebook:http://on.fb.me/1vFY6qX
Twitter: https://twitter.com/DaiAChauTuDo
Googe+: http://bit.ly/1yNd1g7
Đài Á Châu Tự Do RFA: http://bit.ly/1uS5BJn
