Tổng Hợp

Tiểu luận CÁC QUY LUẬT cơ bản của tư DUY

Ngày đăng: 12/07/2016, 12:11

1MỤC LỤCCHƯƠNG IV: CÁC QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA TƯ DUY………………. 3I. QUY LUẬT ĐỒNG NHẤT : …………………………………………………….. 51.1 Cơ sở khách quan của quy luật : ……………………………………………. 51.2 Nội dung :…………………………………………………………………………….. 51.3 Yêu cầu và các lỗi logic thường gặp :……………………………………… 6II. QUY LUẬT KHÔNG MÂU THUẪN :…………………………………… 142.1 Cơ sở khách quan của quy luật : ………………………………………….. 142.2 Nội dung của quy luật : ……………………………………………………….. 152.3 Yêu cầu và các lỗi logic thường gặp :……………………………………. 16III. QUY LUẬT BÀI TRÙNG :…………………………………………………… 203.1 Cơ sở khách quan của quy luật : ………………………………………….. 203.2 Nội dung của quy luật : ……………………………………………………….. 213.3 Yêu cầu của quy luật và các lỗi thường gặp : ………………………… 21IV . QUY LUẬT LÝ DO ĐẦY ĐỦ:……………………………………………. 254.1 Cơ sở khách quan của quy luật : …………………………………………… 254.2 Nội dung quy luật : ………………………………………………………………. 264.3 Yêu cầu của quy luật và các lỗi thường gặp : ………………………….. 27Kết Luận ……………………………………………………………………………………. 2823CHƯƠNG I: CÁC QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA TƯ DUYLời mở đầuTrong quá trình tồn tại của mình , con người luôn khát vọng hiểubiết vè tự nhiên và xã hội . Do vậy, nhận thức hiện thực khách quan làmột nhu cầu tất yếu của con người. Nhưng làm thế nào con người cóthể nhận thức đúng đắn hiện thực khách quan, tìm ra chân lý và hànhđộng có hiệu quả tốt ?Nhận thức đúng giúp là điều kiện cần giúp con người hành độngđúng, đạt được hiệu quả mong muốn. Ngược lại, nhận thức sai, khôngnắm bắt được bản chất và quy luật của hiện thực khách quan thì conngười sẽ hành động phiêu lưu, mạo hiểm, dễ đi đến thất bại.Đầu tiên,ta xét các ví dụ suy luận :Mọi người đều phải chết,Socrate là người ,Socrate phải chết ‘’(1)‘’ Vợ tôi là đàn bà, em là đàn bà ,vậy em là vợ tôi ‘’(2)Rõ ràng suy luận thứ nhất đúng ,còn suy luận thứ haithì sai .Nhưng căn cứ vào cơ sở nào mà ta xác định được như vậy ? Tất nhiênlà có thể căn cứ trực tiếp vào thực tiễn .Tuy nhiên, thực hiện việc đógặp rất nhiều khó khăn , vì ở đây sau khi kiểm tra kết luận đúng tacũng không thể nói rằng suy luận đúng . Một phương pháp khác thuậntiện và hiệu quả hơn nhiều là sử dụng các quy luật của tư duy, tức làcác quy luật mà môn logic nghiên cứu, để làm cơ sở cho việc xétđoán. Suy luận nào tuân theo quy luật đó thì hợp lý,đúng ; suy luậnnào không tuân theo những quy luật đó thì vô lý, sai.4Như chúng ta đã biết , quy luật của tư duy là những mối liên hệbên trong, bản chất, lặp đi lặp lại trong các quá trình tư duy. Các quyluật của tư duy là sự phản ánh các quy luật của hiện thực khách quanvào tư duy . Chính vì vậy mà chúng giúp chúng ta nghiên cứu , nhậnthức được thế giới khách quan . Con người phát hiện ra các quy luậtcủa tư duy trong hoạt động nhận thức thực tiễn của mình ‘’ Hoạt độngthực tiễn của con người phải làm cho ý thức của con người lặp đi lặplại hàng nghìn triệu lần những logic khác nhau , để cho những hìnhtượng này có thể có được ý nghĩa những công lý ‘’.Các quy luật của tư duy này là một đề tài phong phú , mang lạinhiều kiến thức bổ ích từ thực tiễn cuộc sống nên em chọn đề tài nàyđể có thể tham khảo,tìm hiểu, học tập, nghiên cứu những nguồn kiếnthức mới, trau dồi kỹ năng tư duy để phát triển những mặt kiến thứccủa bản thân.Trong số các quy luật của tư duy có bốn quy luật cơ bản. Cácquy luật này được gọi là quy luật cơ bản vì : thứ nhất , chúng phản ánhnhững tính chất cơ bản nhất của quá trình tư duy ; thứ hai , vì bất cứquá trình tư duy nào cũng phải tuân theo chúng ; thứ ba , vì các quyluật khác có thể rút ra từ chúng , nhưng không thể rút ra chúng từ cácquy luật khác. Các quy luật cơ bản đó là : quy luật đồng nhất , quy luậtkhông mâu thuẫn , quy luật bài trùng và quy luật lý do đầy đủ .5I. QUY LUẬT ĐỒNG NHẤT :1.1 Cơ sở khách quan của quy luật :Tư duy là một quá trình phản ánh thế giới khách quan . Để phảnánh đúng đắn hiện thực khách quan , tư duy phải đồng nhất với sự vậthiện tượng trong một thời điểm nào đó , trong một hoàn cảnh cụ thểnào đó.Cơ sở khách quan của quy luật đồng nhất là tính ổn định tươngđối của sự vật hiện tượng trong thế giới khách quan.Phát biểu : A là A . Một tư tưởng , khi đã định hình , phải luôn lànó trong quá trình tư duy.Quy luật này phản ánh tính ổn định , xác định của tư duy . Điềunày có nghĩa là , trong quá trình hình thành của mình , một tư tưởng (khái niệm , phán đoán , lý thuyết , giả thuyết ,… ) có thể thay đổi ,nhưng khi đã hình thành xong thì không được thay đổi nữa. Nếu nóvẫn tiếp tục thay đổi thì logic hình thức sẽ coi nó là tư tưởng khác.Tính ổn định như vậy là điều kiện cần cho mọi quá trình tư duy . Mặcdù tư tưởng – cũng như mọi sự vật và hiện tượng khác luôn luôn vậnđộng và biến đổi , nhưng nếu tuyệt đối hóa mặt biến đổi đó của tưtưởng thì không thể nào tư duy được . Một ý kiến được nói ra phải cónội dung không đổi ít nhất là trong cùng một quá trình tranh luận ,trình bày ý kiến ,chứng minh quan điểm ,… nghĩa là một quá trình tưduy , thì người ta mới có thể căn cứ vào nó để xét đúng sai , hợp lýhay bất hợp lý ,…1.2 Nội dung :6Mọi tư tưởng phản ánh cùng một đối tượng , trong cùng mộtquan hệ thì phải đồng nhất với chính nó . Trong quá trình suy nghĩ ,lập luận , mọi tư tưởng phải đồng nhất với chính nó .1.3 Yêu cầu và các lỗi logic thường gặp :Yêu cầu 1 :Trong quá trình lập luận , một khái niệm , một phán đoán , mộtsuy luận nào đó phải được dùng theo cùng một nghĩa , luận đề phảiđược giữ nguyên , không được thay đổi đối tượng của tư duy một cáchvô căn cứ không được thay đổi nội hàm và ngoại diên của khái niệmđã xác định . Nếu một tư tưởng xuất hiện nhiều lần trong một quátrình tư duy thì tất cả những lần xuất hiện đó nó phải có cùng một nộidung, phải có giá trị chân lý như nhau. Điều này có nghĩa là ở các quátrình tư duy khác nhau ta có thể dùng từ với nhiều nghĩa khác nhau, tưtưởng có thể có những giá trị chân lý khác nhau, nhưng trong cùngmột quá trình suy luận thì từ ngữ bao giờ cũng được dùng với mộtnghĩa duy nhất, tư tưởng phải có cùng một nội dung duy nhất, phải cócùng một giá trị chân lý duy nhất. Vi phạm yêu cầu này, tư duy sẽkhông nhất quán, lẫn lộn và người khác sẽ không hiểu .+ Không được đánh tráo nội dung của tư tưởng: trong quá trìnhtư duy, lập luận không được thay đổi nội dung tư tưởng (cùng các điềukiện tạo thành ND đó) đã được xác định từ đầu, không được thay đổiđối tượng của tư tưởng này bằng đối tượng của tư tưởng khác.VD: “Khi thấy sứ thần dâng cho chúa Trịnh một mâm đàotrường thọ, Tràng Quỳnh bèn chạy tới lấy một quả ăn ngay. Chúa choQuỳnh đã phạm tội khi quân bèn sai người lôi ra chém. Trạng7nói:“Chém thần cũng được nhưng phải chém thằng dâng đào trướcđã. Nó bảo đòn trường thọ sao thần vừa ăn đã chết? Đây phải gọi làđào đoản thọ mới đúng”. Chúa nghe vậy liền bật cười tha tội”. Ở đây,Trạng Quỳnh đã cố tình vi phạm quy luật đồng nhất để thoát chếtbằng cách đánh tráo nội dung của kn “chết do phạm tội” với kn“chết sinh học”.+ Không được đánh tráo ngôn ngữ diễn đạt tư tưởng: trong biểuđạt không được ý nọ lời kia, nếu khi chọn từ, chọn câu để diễn đạt màlại không trình bày đúng ý tưởng, đúng đối tượng phải trifng bày tứclà đã vi phjm luật đồng nhất.VD:“Trong buổi dạ hôi, Puskin mời một tiểu thư khiêu vũ.Nàng tiểu thư thấy Puskin vừa đen vừa gầy bèn kênh kiệu nói:”Xinlỗi, tôi không nhảy cùng với một đứa bé.” Putskin muốn sửa tính kiêungạo của cô nàng bèn nói to:“Xin lỗi, tôi không biết là tiểu thư đangmang thai”. Mọi người nghe vậy liền đều cười ồ lên khiến cô nàngtiểu thư xấu hổ đỏ mặt. Ta thấy, ở đây, Putskin đã đánh tráo ngôn ngữdiễn đạt của cô gái “đứa bé” bằng “mang thai”.+ Ý nghĩa, tư duy tái tạo phải đồng nhất với ý nghĩa, tư duynguyên mẫu: khi nhắc lại, tái tạo một tư tưởng nào đó thì phải nhắclại, tái tạo chính xác tư tưởng đó, không được sai lạc ND của ý nghĩa,tư tưởng nguyên mẫu.VD:“Cô giáo: hai lần chín là bao nhiêu? Học sinh: Hai lần chínlà nhừ ạ.”.Lỗi logic thường gặp :8Ngụy biện : Nhằm giành phần thắng trong các cuộc tranh luận ,bằng cách lấy hiện tượng thay cho bản chất , chuyển cái không có cơbản thành cái cơ bản một cách cố ý , đánh tráo khái niệm …Ví dụ 1 :Lý sự của một thầy langMột đứa trẻ sốt dữ lắm . Thầy lang bốc thuốc cho uống . Nó lắnđùng ra chết . Bố nó đến tận nhà bắt đền . Thầy không tin , đến xemlại , sờ trán thằng bé , rồi bảo : Thế này còn trách tôi ư ? Ông bảo chữa cho nó khỏi nóng ,bây giờ nó lạnh như thế này , còn phải chữa gì nữa ?Ví dụ 2 :Một ông khách trách ông thợ may : Ông chủ Ông máy thế nào mà quần tôi cụt thế này ?Người thợ thản nhiên trả lời : Thưa ông , không phải lỗi chúng tôi đâu . Khi ông đưa vải đếnmay , chúng tôi đã đo cẩn thận . Chân ông mới dài ra đấy ạ Ví dụ 3 :Tại sao tôi không bỏ được bia, rượu? Đã rất nhiều lần tôi muốnbỏ rượu và bia, nhưng tôi lại cảm thấy xấu hổ. Mỗi lần nhìn ly bia, tôilại nghĩ về những người công nhân cực khổ đã làm ra nó. Họ đều cóvợ con phải chăm sóc, con cái họ đều có những giấc mơ phải thựchiện. Nếu tôi không uống, có thể họ sẽ mất việc và những giấc mơ củacon họ sẽ mãi tan biến. Tôi không thể ích ky chi lo cho sức khỏe củamình. Tôi uống để biến giấc mơ của rất nhiều người thành sự thật.Đừng vì lợi ích của mình mà làm ảnh hưởng đến những người khác .9Ngộ biện : Do thiếu tri thức nên không hiểu bản chất của sự vậthiện tượng.Ví dụ 1 :Thuyết ‘’ Địa tâm’’ trước đây quan niệm Mặt trời quanh xungquanh Trái Đất . Nhận thức này sai lầm do con người chưa có phươngtiện quan sát sự chuyển động của các hành tinh , chi dựa vào việchàng ngày quan sát thấy Mặt trời xuất hiện ở hướng Đông và biến mấtở hướng Tây .Ví dụ 2 :Do quan sát thấy tiếng Sấm bao giờ cũng được nghe sau khi cótia chớp lóe sáng , người ta kết luận tia chớp là nguyên nhân của tiếngSấm . Thực ra đó là hai biểu hiện về ánh sang và âm thanh của cùngmột hiện tượng tự nhiên phóng điện tích trái dấu giữa các đám mây ,vì ánh sang lan truyền với tốc độ lớn hơn rất nhiều so với tốc độ âmthanh , nên ta thấy tia chớp trước khi nghe thấy tiếng Sấm .Tóm lại , mỗi tư tưởng trong một lập luận cần phải bảo toàn mộtnội dung xác định . Nói cách khác , luật đồng nhất đòi hỏi trong mộtlập luận về đối tượng nào đó với nội dung xác định các dấu hiệu củanó thì con người phải xoay quanh chính đối tượng ấy với chính nộidung các thuộc tính của nó , chi có như vậy thì tư duy con người mớilàm rõ được các đặc tính của đối tượng và sự khác biệt của nó với cácđối tượng khác . Mặc dù các đối tượng của hiện thực không phải nằmtrong sự đồng nhất trừu tượng , không vận động , biến đổi gì cả . Và vìvậy mà luật đồng nhất không thể mang gán cho tồn tại khách quanngoài tư duy . Nhưng cần phải thấy rằng , khi đối tượng còn đang ở10một trạng thái về chất , trong khi nó chưa thay đổi các thuộc tính , cácdấu hiệu cơ bản của mình trong quá trình phát triển , thì con người cầnphải suy ngẫm về chính đối tượng ấy với tất cả thuộc tính vốn có củanó .Yêu cầu 2 :Phải có sự đồng nhất giữa tư tưởng với ngôn ngữ diễn đạt nó dosử dụng các từ đa nghĩa , từ không rõ nghĩa hoặc sử dụng cấu trúc ngữpháp sai . Những từ ngữ khác nhau nhưng có nội dung như nhau,những tư tưởng tương đương với nhau về mặt logic, nghĩa là bao giờcũng có giá trị chân lý như nhau, phải được đồng nhất với nhau trongquá trình suy luận. Vi phạm yêu cầu này, ta không rút ra được thôngtin cần thiết.Ví dụ 1:Người ta cho biết rằng, tác giả Truyện Kiều là người làng TiênĐiền, huyện Nghi Xuân, tinh Hà Tĩnh, và hỏi quê quán của nhà thơNguyễn Du. Nếu ta không đồng nhất nhà thơ Nguyễn Du với tác giảTruyện Kiều thì ta không trả lời được cho câu hỏi này. Ta cũng khôngthể suy luận được. Đây là những yêu cầu dành cho quá trình tư duy,những yêu cầu này bắt buộc phải tuân theo để tư tưởng được sáng tỏ,dễ hiểu. Nhưng trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta gặp rất nhiềutrường hợp chúng bị vi phạm một cách vô tình hay cố ý.Ví dụ 2:Các trò chơi chữ là những vi phạm cố ý:Bà già đi chợ Cầu ĐôngBói xem một quẻ lấy chồng lợi chăng ?11Thầy bói gieo quẻ nói rằng:Lợi thì có lợi, nhưng răng chẳng còn.Ở đây, cùng một chữ “lợi” nhưng được hiểu theo hai nghĩa khácnhauVí dụ 3 : Sử dụng từ đa nghĩa : Vợ cả , vợ hai . Cả hai đều là vợ cả . Sử dụng từ không rõ nghĩa : Công an bắt bọn cướp giậtbằng xe máy . Sử dụng sai cấu trúc ngữ pháp : Uống Kremil – S hết đaubụng , đầy hơi, dễ tiêu.Yêu cầu của quy luật này rất đơn giản. Tuy nhiên, để tuân thủyêu cầu này không phải là dễ. Đồng nhất những cái gì và không đồngnhất những cái gì là dựa vào sự hiểu biết, dựa vào trình độ văn hóacủa chủ thể tư duy, và dựa vào bối cảnh tư duy. Bởi vì, xét cho cùng,quy luật này đòi hỏi phải đồng nhất những thứ không đồng nhất.Chính điều này giải thích tại sao khi nghe một câu chuyện vui thìnhiều người bật cười nhưng một số người khác thì không. Người tacười vì đã đồng nhất được những cái mà người kể muốn đồng nhất,còn nếu không làm được điều đó thì người ta không cười.Như trong ví dụ sau đây:Lớp đang học về truyền thuyết Mỵ Châu Trọng Thủy, Cu Tèongủ gật.Thấy vậy, thầy giáo hỏi:“Tèo, ai đã lấy cắp nỏ của An Dương Vương ?”.12Giật mình, Cu Tèo vội đáp: “Thưa thầy con không lấy, conkhông lấy, bạn nào lấy con không biết…”.Thầy giáo chán nản, đem câu chuyện kể lại cho hiệu trưởngnghe.Hiệu trưởng nghe xong, trầm ngâm một lúc rồi bảo: “Thôi được,chuyện đâu còn có đó, trẻ con ấy mà. Thầy xem thử cái nỏ đó giá baonhiêu để trường bỏ tiền ra mua một cái khác thay thế. Rõ khổ, đồ dùngdạy học thì đang thiếu tứ bề”.Câu chuyện được đem kể lại ở sở giáo dục và đào tạo. Nhữngngười có mặt bò lăn ra cười, chi một người không cười, đó là kế toántrưởng. Mọi người ngạc nhiên nhìn bà ta, bà ta nói:“Tôi mà là giám đốc sở thì tôi sẽ cách chức tay hiệu trưởng đó.Tiền đâu ra mà cái gì cũng chi, cái gì cũng chi như vậy?…” (Theo báo“Người lao động”)Quy luật đồng nhất là quy luật của tư duy hình thức, không nênnhầm lẫn rằng đây là quy luật của hiện thực khách quan bên ngoài tưduy.Quy luật đồng nhất, vì vậy, không dẫn đến việc phủ định nguyênlý biện chứng là sự vật và hiện tượng luôn luôn vận động và biến đổi,trong cùng một thời điểm một sự vật vừa chính là nó vừa không phảilà nó. Tư duy hình thức phản ánh hiện thực khách quan một cách lýtưởng , phản ánh hiện thực khách quan trong sự đứng im tương đốicủa nó, bỏ qua sự vận động và biến đổi của nó, phản ánh các sự vật vàhiện tượng trong sự tách rời ra khỏi các sự vật và hiện tượng khác.Một sự vật của hiện thực khách quan có thể được tư duy phản ánh từnhiều góc độ khác nhau, tạo nên những đối tượng khác nhau trong tư13duy. Nếu hai sự vật trong hiện thực khách quan A và B có chung mộttính chất nào đó thì tư duy có thể phản ánh tính chất chung đó ở hai sựvật đã nêu và tạo thành hai đối tượng khác nhau trong tư duy. Hai đốitượng này của tư duy đồng nhất với nhau.Chính vì vậy mà mặc dùtrong hiện thực khách quan không hề có hai sự vật hoàn toàn giốngnhau, nhưng ta vẫn có thể đồng nhất chúng với nhau.Có thể làm nhưvậy là bởi ta chi đồng nhất chúng trong một mối quan hệ nhất định màthôi.Ví dụ :Nguyễn Trãi và Nguyễn Du là hai người khác nhau, tuy nhiên,khi tư duy phản ánh các ông từ góc độ là nhà thơ thì tạo thành hai đốitượng đồng nhất với nhau trong tư duy.Vì tư duy phản ánh hiện thực khách quan nên thông qua quy luậtđồng nhất của tư duy ta có thể nói về ba loại đồng nhất khác nhau:đồng nhất tư tưởng với tư tưởng, đồng nhất tư tưởng với đối tượngtrong hiện thực và đồng nhất đối tượng trong hiện thực với đối tượngtrong hiện thực. Cần lưu ý rằng ở đây thông qua sự đồng nhất tư tưởngvới tư tưởng ta mới có thể đồng nhất đối tượng trong hiện thực với đốitượng trong hiện thực. Điều này làm cho phạm vi ứng dụng của quyluật này được mở rộng hơn nhiều.Ta xét vài ví dụ:Ví dụ 1 :Trước Tòa bà Minh nói “Tôi đồng ý bán nhà giúp con trả nợ”nhưng thư ký phiên tòa ghi “Tôi đồng ý bán nhà trả nợ giúp con”. Sai14lầm này của thư ký phiên tòa đã làm cho việc thi hành án sau này gặpnhiều khó khăn.Ví dụ 2 :Có diễn giả nói: “Hình như trên đời có luật bù trừ. Người ta bịmù một mắt thì mắt kia sẽ tinh hơn. Bị điếc một tai thì tai kia sẽ ngherõ hơn, ….”. Nghe vậy, có thính giả kêu lên: “Rất đúng, tôi cũng thấyrằng nếu một người cụt chân thì y như rằng chân kia sẽ dài hơn”. Câunói này của anh ta làm cho cả thính phòng cười ồ lên. Anh ta đã khôngnhận thấy rằng khi diễn giả nói “…mắt kia sẽ tinh hơn”, “…tai kia sẽnghe rõ hơn” là tác giả so sánh với mắt và tai bình thường, còn anh tathì so sánh “chân kia” với chân cụt. Quy luật đồng nhất là quy luật vôcùng quan trọng của logic hình thức. Nếu như các quy luật khác có thểđúng trong một số hệ logic hình thức và không đúng trong một số hệlogic hình thức khác thì cho đến nay chưa ai xây dựng được hệ logichình thức nào có giá trị mà trong đó quy luật đồng nhất không đúng( Lấy từ tài liệu của Th.S Lê Duy Ninh )Quy luật đồng nhất là quy luật vô cùng quan trọng của logic hìnhthức. Nếu như các quy luật khác có thể đúng trong một số hệ logichình thức và không đúng trong một số hệ logic hình thức khác thì chođến nay chưa ai xây dựng được hệ logic hình thức nào có giá trị màtrong đó quy luật đồng nhất không đúng.II. QUY LUẬT KHÔNG MÂU THUẪN :2.1 Cơ sở khách quan của quy luật :Trong thế giới khách quan , một sự vật hiện tượng bao giờ cũngmang tính cụ thể trong một quan hệ cụ thể , không thể có một sự vật15vừa là nó vừa không là nó trong cùng một thời gian , một mối quan hệ.Phát biểu: Hai phán đoán, nhận định mâu thuẫn nhau, trái ngượcnhau không thể nào cùng đúng. Trong hai phán đoán, nhận định nhưvậy có ít nhất là một phán đoán, nhận định sai. Quy luật này phản ánhtính chất không mâu thuẫn của quá trình tư duy. Mâu thuẫn phá vỡquá trình tư duy nên trong tư duy nhất định phải tránh nó. Tư duy củachúng ta không được chứa mâu thuẫn vì tư duy phản ánh hiện thựckhách quan, mà trong hiện thực khách quan thì ở mỗi thời điểm khôngthể có trường hợp một đối tượng vừa có, lại vừa không có một tínhchất nhất định nào đó.Ví dụ, tại một thời điểm, một bông hồng cụ thể không thể nàovừa có màu đỏ, vừa không có màu đỏ. Cần lưu ý rằng, mâu thuẫn màchúng ta nói đến ở đây là mâu thuẫn hình thức, chứ không phải là mâuthuẫn biện chứng. Mâu thuẫn hình thức không thể có được vì, như đãbiết, logic hình thức nghiên cứu tư duy với tư cách là sự phản ánh cácsự vật và hiện tượng của hiện thực khách quan trong sự đứng im củanó, nghĩa là phản ánh hiện thực khách quan theo kiểu lý tưởng hóa .2.2 Nội dung của quy luật :Công thức : (a là a ) hay ‘’ 7a là 7a’’Trong quá trình lập luận không được khẳng định và phủ địnhmột sự vật , hiện tượng nào đó trong cùng một thời gian và cùng mộtmối quan hệ .16Hoặc : hai phán đoán đối lập chung hoặc mâu thuẫn nhau về mộtđối tượng , được xét trong cùng một thời gian , một quan hệ khôngcùng chân thực , ít nhất một trong chúng giả dối .Quy luật này áp dụng cho các cặp phán đoán sau : ‘’ S là P ‘’ và ‘’ S không là P ‘’ ‘’ Mọi S là P ‘’ và ‘’ Mọi S không là P ‘’ ‘’Mọi S không là P ‘’ và ‘’ Một số S là P ‘’ ‘’Mọi S là P ‘’ và ‘’ Một số S không là P ‘’2.3 Yêu cầu và các lỗi logic thường gặp :Yêu cầu 1 :Quy luật yêu cầu không được có mâu thuẫn trực tiếp trong tưduy tức là đối với cùng một đối tượng , trong cùng một thời gian , mộtmối quan hệ , không được lúc đầu khẳng định đối tượng có một dấuhiệu nào đó , sau đó lại phủ định chính dấu hiệu đã khẳng định trên .+ Không được dung chứa mâu thuẫn logic trực tiếp trong tư duykhi phản ánh về đối tượng ở một phẩm chất xác định (với cùng sốlượng, cùng thời gian và cùng mối quan hệ).VD: Bố mẹ hỏi: Con ngủ chưa? Con: Con ngủ rồi.+ Về một đối tượng nào đó, ta không được vừa khẳng định mộtđiều gì đó về đối tượng sau đó lại phủ định những hệ quả được rut ratừ điều ta vừa khẳng định.VD: Khi xưa, ở nước Sở có một người bán Mâu và Thuẫn.Người đó rao:“Mua đi, mua đi, Mâu của tôi rất tốt, nó có thể đâmthủng bất cứ vật gì. Mua đi, mua đi, Thuẫn của tôi rất tốt, không vật17gì có thể đâm thủng được nó”. Thế là có người nói:“Ông thử lấy cáiMâu của ông đâm vào cái Thuẫn của ông đi, nếu đúng thì tôi mua.”+ Về cùng một đối tượng, ta không được khẳng định cho chúnghai thuộc tính mà trong thực tế, hai thuộc tính đó lại loại trừ lẫn nhau.VD: một khách bộ hành xin ngủ qua đêm tại nhà của Quỷ. Vợchồng Quỷ rất mừng vì tưởng gặp may. Vợ chồng Quỷ sửa soạn bữatối, mời khách bộ hành ăn cùng. Ngồi vào bàn, anh ta đưa tay lênmiện thổi. “Ông làm gì vậy?” Quỷ vợ hỏi. “Trời lạnh cóng, ta thổicho nó ấm lên”. Quỷ vợ dọn súp ra bàn, người khách ghé miệng vàođĩa thổi. “Ông làm gì vậy?” Quỷ cái lại hỏi. Khách trả lời:”Ta thổicho nó nguội đi”. Nghe vậy, Quỷ chồng hốt hoảng:“Ông ơi, xin ôngđi đâu thì đi. Ngay cả bọn quỷ chúng tôi cũng không thể làm một cáithổi vừa nóng lên lại vừa lạnh đi”. Ta thấy, trong câu chuyện trên,Quỷ đã lầm khi cho rằng con người làm được hai việc mâu thuẫnnhau vì nó đã đồng nhất hai hoạt động “thổi” ở hai thời điểm khácnhau trong hai mối quan hệ khác nhau (thôinóng taythổilạnh đĩasúp)Lỗi logic thường gặp :Lúc đầu khẳng định sau đó phủ định ngay dấu hiệu đó ở cùngmột đối tượng trong một thời điểm , một quan hệ cụ thể .Quá trình tư duy không được chứa mâu thuẫn trực tiếp. Cụ thểlà không được cùng một lúc vừa khẳng định vừa phủ định một điều gìđó.Ví dụ 1 :18Không thể vừa khẳng định rằng Liên Minh Châu Âu sẽ có đượcbản hiến pháp của mình, lại vừa khẳng định rằng Liên Minh Châu Âusẽ không thể thông qua được một bản hiến pháp như thế.Trong thực tế đôi khi ta gặp những câu nói có vẻ như chứa mâuthuẫn trực tiếp nhưng vẫn thấy chấp nhận được.Ví dụ 2 :Câu “Giải vô địch bóng đá quốc gia V leage vừa qua vừa đạt,vừa chưa đạt” nhìn bề ngoài như chứa mâu thuẫn trực tiếp, nhưng lạivẫn chấp nhận được. Vậy phải chăng ở đây ta đã bỏ qua yêu cầu củaquy luật không mâu thuẫn? Thật ra thì trong trường hợp này yêu cầucủa luật không mâu thuẫn vẫn được tôn trọng, vì từ “đạt” trong câunói trên được hiểu theo nhiều cách khác nhau, và vì vậy ở đây khôngcó mâu thuẫn. Nếu tiếp tục làm rõ ý kiến của mình thì người đưa racâu nói đó sẽ giải thích đã đạt ở mặt nào và không đạt ở mặt nào (đó làcác mặt khác nhau). Nghĩa là anh ta sẽ cho biết hiểu theo nghĩa nào thìchuyến tập huấn được coi là đạt và hiểu theo cách nào thì không đạt.Yêu cầu 2 :Quy luật yêu cầu không được có mâu thuẫn gián tiếp trong tưduy tức là đối với cùng một đối tượng , trong cùng một thời gian , mộtmối quan hệ , không được lúc đầu khẳng định đối tượng có một dấuhiệu nào đó , sau đó lại phủ định hệ quả tất yếu của chính dấu hiệu đãkhẳng định trên .Lỗi logic thường gặp :Khẳng định một dấu hiệu nào đó nhưng lại phủ nhận hệ quả tấtyếu của chính dấu hiệu đó .19Quá trình tư duy không được chứa mâu thuẫn gián tiếp. Cụ thể làkhông được khẳng định (hay phủ định) một vấn đề nào đó rồi lại phủđịnh (hay khẳng định) các hệ quả của nó. Ví dụ, nếu khẳng định rằnglý thuyết tương đối hẹp của Einstein là đúng thì không thể phủ nhậncông thức E = mc2 thể hiện mối liên hệ giữa năng lượng và khốilượng của ông. Nếu như mâu thuẫn trực tiếp dễ được nhận thấy, và vìvậy dễ tránh, thì mâu thuẫn gián tiếp khó nhận thấy hơn, và vì vậy khótránh hơn nhiều.Ví dụ 1 :Lời nói của Đức Phật với quy Mala: “(…) Ta không cần danhvọng, Mala, mi hãy thuyết những điều đó với những kẻ hám danhvọng. (…) Thành đạt, danh tiếng, danh dự và vinh quang chi là sự hưảo, sự thắng lợi của kẻ này là thất bại của người kia. (…) Ta trải cơmạn xa để chiến đấu với người đây. Ta thà chết vinh trong trận chiến,còn hơn sống nhục trong đầu hàng” (Daisaku Ikeda “Quan điểm củatôi về cuộc đời Đức Phật Thích Ca Mầu Ni”, NXB Chính trị Quốc gia,Hà Nội 1996, tr.91). Trong lời nói này ta thấy câu cuối cùng “ta thàchết vinh trong trận chiến, còn hơn sống nhục trong đầu hàng” mâuthuẫn với những câu ở phía trên. Khi rèn luyện tư duy nhiều ta sẽ nângcao được khả năng phát hiện mâu thuẫn trong các suy luận của chínhmình và của người khác, phát hiện thấy những cái không ổn trong cácsuy luận đó. Khi phát hiện rằng suy luận “có điều gì đó không ổn”,nghĩa là phát hiện ra khả năng chứa mâu thuẫn gián tiếp của nó ta cóthể tiến hành đặt liên tiếp các câu hỏi để người đưa ra suy luận trả lờivà bằng cách đó chi ra mâu thuẫn trực tiếp.20Ví dụ 2 :Khi thấy lời khai của người bị tình nghi phạm tội có chứa điều gìđó không ổn, cán bộ điều tra sẽ đặt ra cho người đó hàng loạt câu hỏicho đến khi người đó không trả lời được nữa, vì thấy mình đã gặp mâuthuẫn rõ ràng, trực tiếp.Ví dụ 3 :Trong câu chuyện tiếu lâm về con rắn vuông, khi nghe chồng kểvề một con rắn khổng lồ, chị vợ đã liên tục tỏ ý nghi ngờ về chiều dàicủa nó. Điều này làm cho anh chồng liên tục rút ngắn chiều dài củacon rắn, và cuối cùng là có được con rắn vuông. Như vậy, mâu thuẫnchưa lộ rõ hẳn giữa sự tồn tại của con rắn khổng lồ trong câu chuyệncủa người chồng với thực tế đến lúc này đã trở thành mâu thuẫn rõràng giữa sự tồn tại của con rắn vuông với thực tế. Câu “nói dối haycùng” chính là nói về những trường hợp như thế này. Nắm vững nộidung và áp dụng thành thạo quy luật không mâu thuẫn giúp ta trìnhbày tư tưởng nhất quán và dễ dàng phát hiện các biểu hiện ngụy biệntrong suy luậnIII. QUY LUẬT BÀI TRÙNG :3.1 Cơ sở khách quan của quy luật :Là tính xác định về chất của các đối tượng . Trong các sự vậthiện tượng của thế giới khách quan , một dấu hiệu nào đó của các đốitượng chắc chắn phải có hoặc không có chứ không thể có chứ khôngthể có một khả năng thứ ba nào khác .Vì thế , nếu thế giới là tình thế , tức là bị phân xẻ thành ‘’ có –không ‘’ , thì để phản ánh về tin cậy về thế giới tư duy cũng không thể21không là tình thế . Trong tư duy nhất định phải có tác động của luậtbài trùng .3.2 Nội dung của quy luật :Công thức : ‘’ a V 7a ‘’ , ‘’ có a hoặc không a ‘’Một phán đoán chi có thể là chân thực hoặc giả dối chứ khôngthể có giá trị thứ 3 nào khác .Hoặc : Hai phán đoán mâu thuẫn với nhau không thể cùng tồntại , một trong hai phán đoán đó phải không tồn tại .Ví dụ 1: Hồ Tây sâu hoặc Hồ Tây không sâu . Trời đang mưa hoặc trời không mưa .Các phán đoán trên không thể đồng thời tồn tại nhưng cóđúng với thực tiễn hay khôngphải qua thực tiễn kiểm nghiệm .Quy luật bài trùng có tác dụng với các phán đoán mâuthuẫn nhau là : “ S là P “ và “ S không là P ‘’ ( các phán đoán đơn nhất P ). ‘’ Tất cả là P “ và ‘’ Một số không là P ‘’ ( các phán đoánmâu thuẫn ) . ‘’ Không S nào là P “ và “ Một số S là P ‘’ ( các phán đoánmâu thuẫn ) .3.3 Yêu cầu của quy luật và các lỗi thường gặp :Yêu cầu của quy luật:22Luật Bài trùng yêu cầu phải lựa chọn một trong hai theo nguyêntắc “hoặc là … hoặc là “, không có giải pháp thứ 3. Trong việc tìmgiải pháp để giải quyết một vấn đề có các phán đoán mâu thuẫn thìkhông được lảng tránh câu trả lời xác định lựa chọn , tránh thừa nhậncả hai .( ví dụ 1 )+ Phải định hình tư duy khi phản ánh đối tượng ở phẩm chất xácđịnh nào đó, tức là phải công nhận là chân thực một trong hai tư tưởngmâu thuẫn với nhau khi cùng phản ánh đối tượng ở phẩm chất xácđịnh trong cùng một quan hệ nhất địnhVD: chuyện dân gian TQ kể rằng, chúa sơn lâm hỏi Gấu:”Hômnay phòng ta có mùi gì?”. Gấu thưa:“Phòng bẹ hạ hôm nay có mùihôi”. Gấu bị chém vì tội khi quân.Hỏi đến Cáo, Cáo thấy Gấu bị phạt nên nói:“Phòng bệ hạ hômnay thơm như hoa nhài”. Cáo bị phạt vì tội nói dối.Hỏi đến Thỏ, Thỏ thấy cả Gấu và Cáo đều bị phạt nên khônngoan trả lời:“Thưa bệ hạ, hôm nay thần bị ngạt mũi nên không ngửithấy mùi gì”.Ở đây, ta thấy, Thỏ đã khôn ngoan sử dụng việc vi phạm luậtchơi của chúa sơn lâm để tránh né phải trả lời. Phải định hình nội dung các danh từ logic được sử dụng đểdiễn đạt tư tưởng.VD: Một nhà thông thái muốn kén rẻ thông minh cho con gáibèn treo bảng kén rẻ. Anh hào các nơi kéo về, nhà thông thái bày ra 2đĩa thức ăn và bảo:“Các anh hãy ăn đi. Ăn thừa thì ta đánh đòn chochết, mà ăn hết thì ta đánh chết bằng đòn. Ai ăn mà vẫn không thể bị23đòn thì ta sẽ kén làm rể.” Mọi người lúng túng rồi bỏ đi.Mãi sau mớicó một chàng trai xin thử. Anh ta ăn hết một đĩa thức ăn còn đĩa cònlại thì không động tí nào, kết quả anh ta được chọn làm rể.Trong câu chuyện trên, nhà thông thái khôn ngoan đã sử dụngtính không xác định của phạm vi kn “ăn còn” và “ăn hết” đối vớithức ăn đem ra (2 đĩa) để thử trí thông minh của các chàng trai.Lỗi logic thường gặp :Sử dụng 1 trong 2 phán đoán mâu thuẫn hoặc sử dụng cả haiphán đoán mâu thuẫn đó trong một phán đoán phức ( ví dụ 2,3 )Ví dụ 1 :Anh A đã ăn cơm >< Anh A chưa ăn cơm .Ví dụ 2 :Cả lớp có ý thức ky luật tốt trừ một số hay vi phạm ki luậtVí dụ 3:Chưa có ai trong lớp có bằng ngoại ngữ B1 châu Âu , chi có mộtsố bạn trước đây học ở trường phổ thong chuyên ngữ là có .Phát biểu : Một phán đoán , nhận định hoặc đúng hoặc sai chứkhông thể có giá trị thứ ba nào khác. Đây là quy luật đặc trưng củalogic hai giá trị logic thông thường mà ta vẫn sử dụng . Với mộtphán đoán , nhận định nhất định , quy luật bài trùng không cho nó biếtnó đúng hay sai nhưng cho biết rằng nó chi có thể đúng , hoặc sai chứkhông thể có giá trị nào khác.Ví dụ :Ta chưa biết câu nói ‘’ Có người ngoài Trái đấy đến thăm Tráiđât “ đúng hay sai , nhưng quy luật bài trùng khẳng định rằng hoặc nó24đúng , hoặc nó sai . Quy luật bài trùng không cho phép người ta tránhné vấn đề khi trả lời câu hỏi . Nó không cho phép trả lời lấp lửng ,nước đôi , mà đòi hỏi câu trả lời dứt khoát .Ví dụ :Khi một thanh niên đi kiếm việc làm được hỏi có biết ngoại ngữhay không thì anh ta chi có thể trả lời “ có “ hoặc “ không “ , tất cả cáccâu trả lời khác đều không có giá trị . Trong thực tiễn , người ta ứngdụng quy luật bài trùng để chứng minh bằng phản chứng . Đôi khi tagặp những câu nói rất sâu sắc mà biểu hiện trực tiếp là quy luật bàitrùng .Ví dụ :Cuối bộ sách“ Tam quốc diễn nghĩa “ sau khi kể chuyện nhà Tầnthống nhất Trung Quốc , tác giả La Quán Trung đã viết, đại ý : Lịchsử các nước cứ như vậy , hết hợp thì tan , hết tan rồi lại hợp . Hay ,cuối bộ sách “ Hồng lâu mộng “ sau khi kể vợ Bảo Ngọc sinh con traivà gia đình họ Giả bắt đầu hưng thịnh trở lại , tác giả Tào Tuyết Cầnviết , đại ý : Ở đời cứ như vậy , hết thịnh rồi suy , hết suy rồi lại thịnh .Một số tác giả cho rằng quy luật bài trùng là hệ quả của quy luậtđồng nhất .Đây là một sự nhầm lẫn. Ta có thể bác bỏ điều đó hết sứcdễ dàng. Thật vậy , nếu quy luật triệt tam là hệ quả của quy luật đồngnhất thì ở bất cứ chỗ nào mà quy luật đồng nhất đúng thì quy luật bàitrùng cũng phải đúng . Nhưng rõ ràng là trong các hệ logic 3 giá trịquy luật đồng nhất vẫn đúng , trong khi đó thì quy luật bài trùngkhông đúng . Trong những suy luận nhằm rút ra quy luật bài trùng từquy luật đồng nhất mà thinh thoảng ta gặp trung các tài liệu logic chứa25sẵn vòng tròn logic. Những suy luận kiểu này được thực hiện trongkhuôn khổ của logic hai giá trị và sử sụng các tính chất của logic đó .Tuy nhiên sở dĩ logic hai giá trị là hai giá trị vì nó tuân thủ quy luậtbài trùng . Như vậy có nghĩa là những tính chất của logic hai giá trịđược sử dụng để rút ra quy luật bài trùng từ quy luật đồng nhất phụthuộc vào chính quy luật bài trùng .IV . QUY LUẬT LÝ DO ĐẦY ĐỦ:4.1 Cơ sở khách quan của quy luật :Các sự vật hiện tượng trong thế giới khách quan đều có mối lienhệ chặt chẽ với nhau . Sự hình thành một sự vật , hiện tượng đều donhiều mối liên hệ , nhiều tác động . Mối liên hệ giữa các tác động đểtạo thành sự vật , hiện tượng đó được phản ánh trong tư duy , chochúng ta biết những lý do để có được sự vật , hiện tượng .Do vậy, một tư tưởng chân thực, có tính thuyết phục về sự vật ,hiện tượng phải có được các lý do đầy đủ , phản ánh các tác động tạosự vật hiện tượng đó .Quy luật lý do đầy đủ đòi hỏi các tư tưởng phải được đưa ra trênnhững cơ sở nhất định. Tư duy của chúng ta cấu thành từ một chuỗicác tư tưởng như vậy.Những tư tưởng đi trước làm cơ sở cho những tưtưởng đi sau.Chi trong trường hợp đó thì tư duy mới được coi là chặtchẽ, có logic.Ngược lại, tư tưởng sẽ lủng củng.Người nghe sẽ thấyngười nói nhảy từ vấn đề này qua vấn đề khác một cách tùy tiện.Trong thực tế, đòi hỏi làm một việc gì đó hoặc trình bày một vấn đềnào đó theo một trình tự nhất định chính là đòi hỏi thỏa mãn quy luậtnày. Quy luật lý do đầy đủ dựa trên một quy luật rất cơ bản của tự26nhiên là quy luật nhân quả: Mọi sự vật và hiện tượng đều có nguyênnhân của nó. Trong cùng một điều kiện, cùng một nguyên nhân sẽ đưađến cùng một kết quả.Nếu như tư tưởng phản ánh hiện tượng thì cơ sởcủa nó là cái phản ánh nguyên nhân của hiện tượng đó.Trong tự nhiên,nguyên nhân bao giờ cũng có trước kết quả.Nhưng trong tư duy ta lạicó thể biết hiện tượng trước rồi mới đi tìm nguyên nhân sau, nên thứtự ở đây không giống trong tự nhiên.Ví dụ 1:Một người lái taxi nào đó luôn có thu nhập cao hơn so với nhiềungười khác , mặc dù anh ta làm việc trong cùng một điều kiện như họ.Khi đó, người ta hay nói rằng số anh ta may mắn. Nhưng nếu quanniệm như vậy thì ta sẽ không cải thiện được tình hình của mình.Ngược lại, nếu hiểu rằng hiện tượng này cũng phải có nguyên nhâncủa nó, và nguyên nhân đó là nguyên nhân vật chất, nghĩa là nguyênnhân có thể hiểu và ứng dụng được, thì ta sẽ tìm hiểu, phân tích nhữngyếu tố đưa lại thành công cho người kia, rồi tìm cách để áp dụng, vànhờ đó có thể nâng cao thu nhập của mình. Tuân thủ nghiêm các quyluật cơ bản trình bày trên đây sẽ giúp chúng ta suy nghĩ và trình bày tưtưởng của mình một cách rõ ràng, chính xác, ngắn gọn, mạch lạc, dễhiểu. Ứng dụng các quy luật này chúng ta cũng dễ dàng phát hiện cácsai lầm trong suy luận của người khác và của chính mình để phản bác,để vạch trần sự ngụy biện, hoặc để tránh sai lầm.4.2 Nội dung quy luật :Mọi tư tưởng đã định hình được coi là chân thực nếu có đượccác cơ sở đầy đủ cho phép xác minh tính chân thực của tư tưởng đó .27Hoặc : Không một lập luận nào có thể đươc công nhận là thiếunhững cơ sở cần thiếtCông thức : A = ( a + b + c…)Ví dụ :Nghị quyết của chúng ta được 3032 đồng chí tán thành , chi có2 đồng chí không nhất trí . Như vậy nghị quyết được thông qua với sốphiếu thuần gần như tuyệt đối .4.3 Yêu cầu của quy luật và các lỗi thường gặp :Yêu cầu của quy luật khi nêu ra một kết luận cụ thể phải đưa rađầy đủ những cơ sở của kết luận đó. Chưa nên tin vào bất cứ cái gì khichưa có cơ sở dữ kiện hoặc các cơ sở dữ kiện hoặc các luận điểm đãđược kiểm chứng .Các lỗi logic thường gặp : Kết luận thiếu sơ hởVí dụ 1: Tại Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh thường xảy rahiện tượng tắc đường vì người dân còn thiếu ý thức chấp hành luật lệgiao thông . Không còn cơ sở ,dựa vào uy tín của người khácVí dụ 2:Đồng chí A là người có uy tín trong lĩnh vực này đã chorằng… Dựa vào quan niệm duy tâm không kiểm chứng đượcVí dụ 3: Số thằng này may thật , thi lần nào cũng được điểmcao.28Kết LuậnTrong cuộc sống hàng ngày, người ta có thể nói đúng, viết đúng,lập luận chặt chẽ, thuyết phục mà chưa hề học tập, nghiên cứu ngữpháp, logic học. Điều đó không có nghĩa là người ta không cần họcngữ pháp,logic học. Bởi vì, logic học là môn khoa học giúp con ngườivận dụng một cách tự giác những hình thức và quy tắc đúng đắn . Đặcbiệt , các quy luật của tư duy cũng phần nào giúp con người một cáchtự giác, tránh những kiểu suy nghĩ tự phát, không chính xác. Và nhưvậy, nó giúp con người phát hiện được những sai lầm trong quá trìnhtư suy của bản thân mình và của người khác.Có thể nói, lập luận chặt chẽ, chính xác, có sức thuyết phục, đólà phẩm chất, là giá trị lớn lao trong mọi lĩnh vực hoạt động khoa họcvà hoạt động thực tiễn nào. Nó còn giúp chúng ta sử dụng chính xáchệ thống ngôn ngữ.Điều này rất cần thiết cho mọi đối tượng, đặc biệtlà những người nghiên cứu khoa học, nghiên cứu, soạn thảo văn bảnpháp luật.Hiện nay, không chi trong đời sống hàng ngày mà còn ngay29cả trên báo chí, đài phát thanhtruyền hình, công văn của các cơ quan… còn có rất nhiều sai sót, không chính xác khi sử dụng từ.Tuân thủ nghiêm các quy luật cơ bản trình bày trên đây sẽ giúpchúng ta suy nghĩ và trình bày tư tưởng của mình một cách rõ ràng,chính xác, ngắn gọn, mạch lạc, dễ hiểu. Ứng dụng các quy luật nàychúng ta cũng dễ dàng phát hiện các sai lầm trong suy luận của ngườikhác và của chính mình để phản bác, để vạch trần sự ngụy biện, hoặcđể tránh sai lầm.Đối với mỗi cá nhân , các quy luật của tư duy này được biếtthông qua quá trình học tập – nghĩa là thông qua hoạt động nhận thứctrải qua nhiều thế ky của các thế hệ đi trước hoặc do tự nghiên cứuhoạt động nhận thức chứ không phải bẩm sinh đã biết đến chúng. Conngười biết cách vận dụng những quy luật đó , biết suy luận tuân theonhững quy luật đó nhờ quá trình rèn luyện và học tập chứ không phảicó tính chất bản năng. Vì vậy,chúng ta cũng như bản thân em đangngồi trên ghế nhà trường cần phấn đấu, nỗ lực học tập và rèn luyện đểtrau dồi, mở mang kiến thức. Tận dụng những kiến thức đó áp dụngmột cách đúng đắn vào thực tiễn và xã hội để nâng cao, hoàn thiện trítuệ con người MỤC LỤC CHƯƠNG IV: CÁC QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA TƯ DUY I QUY LUẬT ĐỒNG NHẤT : 1.1 Cơ sở khách quan quy luật : 1.2 Nội dung : 1.3 Yêu cầu lỗi logic thường gặp : II QUY LUẬT KHÔNG MÂU THUẪN : 14 2.1 Cơ sở khách quan quy luật : 14 2.2 Nội dung quy luật : 15 2.3 Yêu cầu lỗi logic thường gặp : 16 III QUY LUẬT BÀI TRÙNG : 20 3.1 Cơ sở khách quan quy luật : 20 3.2 Nội dung quy luật : 21 3.3 Yêu cầu quy luật lỗi thường gặp : 21 IV QUY LUẬT LÝ DO ĐẦY ĐỦ: 25 4.1 Cơ sở khách quan quy luật : 25 4.2 Nội dung quy luật : 26 4.3 Yêu cầu quy luật lỗi thường gặp : 27 Kết Luận 28 CHƯƠNG I: CÁC QUY LUẬT CƠ BẢN CỦA TƯ DUY Lời mở đầu Trong trình tồn , người khát vọng hiểu biết vè tự nhiên xã hội Do vậy, nhận thức thực khách quan nhu cầu tất yếu người Nhưng làm người nhận thức đắn thực khách quan, tìm chân lý hành động có hiệu tốt ? Nhận thức giúp điều kiện cần giúp người hành động đúng, đạt hiệu mong muốn Ngược lại, nhận thức sai, không nắm bắt chất quy luật thực khách quan người hành động phiêu lưu, mạo hiểm, dễ đến thất bại Đầu tiên,ta xét ví dụ suy luận : Mọi người phải chết,Socrate người ,Socrate phải chết ‘’ (1) ‘’ Vợ đàn bà, em đàn bà ,vậy em vợ ‘’ (2) Rõ ràng suy luận thứ ,còn suy luận thứ haithì sai Nhưng vào sở mà ta xác định ? Tất nhiên trực tiếp vào thực tiễn Tuy nhiên, thực việc gặp nhiều khó khăn , sau kiểm tra kết luận ta nói suy luận Một phương pháp khác thuận tiện hiệu nhiều sử dụng quy luật tư duy, tức quy luật mà môn logic nghiên cứu, để làm sở cho việc xét đoán Suy luận tuân theo quy luật hợp lý,đúng ; suy luận không tuân theo quy luật vô lý, sai Như biết , quy luật tư mối liên hệ bên trong, chất, lặp lặp lại trình tư Các quy luật tư phản ánh quy luật thực khách quan vào tư Chính mà chúng giúp nghiên cứu , nhận thức giới khách quan Con người phát quy luật tư hoạt động nhận thức thực tiễn ‘’ Hoạt động thực tiễn người phải làm cho ý thức người lặp lặp lại hàng nghìn triệu lần logic khác , hình tượng có ý nghĩa công lý ‘’ Các quy luật tư đề tài phong phú , mang lại nhiều kiến thức bổ ích từ thực tiễn sống nên em chọn đề tài để tham khảo,tìm hiểu, học tập, nghiên cứu nguồn kiến thức mới, trau dồi kỹ tư để phát triển mặt kiến thức thân Trong số quy luật tư có bốn quy luật Các quy luật gọi quy luật : thứ , chúng phản ánh tính chất trình tư ; thứ hai , trình tư phải tuân theo chúng ; thứ ba , quy luật khác rút từ chúng , rút chúng từ quy luật khác Các quy luật : quy luật đồng , quy luật không mâu thuẫn , quy luật trùng quy luật lý đầy đủ I QUY LUẬT ĐỒNG NHẤT : 1.1 Cơ sở khách quan quy luật : Tư trình phản ánh giới khách quan Để phản ánh đắn thực khách quan , tư phải đồng với vật tượng thời điểm , hoàn cảnh cụ thể Cơ sở khách quan quy luật đồng tính ổn định tương đối vật tượng giới khách quan Phát biểu : A A Một tư tưởng , định hình , phải trình tư Quy luật phản ánh tính ổn định , xác định tư Điều có nghĩa , trình hình thành , tư tưởng ( khái niệm , phán đoán , lý thuyết , giả thuyết ,… ) thay đổi , hình thành xong không thay đổi Nếu tiếp tục thay đổi logic hình thức coi tư tưởng khác Tính ổn định điều kiện cần cho trình tư Mặc dù tư tưởng – vật tượng khác luôn vận động biến đổi , tuyệt đối hóa mặt biến đổi tư tưởng tư Một ý kiến nói phải có nội dung không đổi trình tranh luận , trình bày ý kiến ,chứng minh quan điểm ,… nghĩa trình tư , người ta vào để xét sai , hợp lý hay bất hợp lý ,… 1.2 Nội dung : Mọi tư tưởng phản ánh đối tượng , quan hệ phải đồng với Trong trình suy nghĩ , lập luận , tư tưởng phải đồng với 1.3 Yêu cầu lỗi logic thường gặp : Yêu cầu : Trong trình lập luận , khái niệm , phán đoán , suy luận phải dùng theo nghĩa , luận đề phải giữ nguyên , không thay đổi đối tượng tư cách vô không thay đổi nội hàm ngoại diên khái niệm xác định Nếu tư tưởng xuất nhiều lần trình tư tất lần xuất phải có nội dung, phải có giá trị chân lý Điều có nghĩa trình tư khác ta dùng từ với nhiều nghĩa khác nhau, tư tưởng có giá trị chân lý khác nhau, trình suy luận từ ngữ dùng với nghĩa nhất, tư tưởng phải có nội dung nhất, phải có giá trị chân lý Vi phạm yêu cầu này, tư không quán, lẫn lộn người khác không hiểu + Không đánh tráo nội dung tư tưởng: trình tư duy, lập luận không thay đổi nội dung tư tưởng (cùng điều kiện tạo thành ND đó) xác định từ đầu, không thay đổi đối tượng tư tưởng đối tượng tư tưởng khác VD: “Khi thấy sứ thần dâng cho chúa Trịnh mâm đào trường thọ, Tràng Quỳnh chạy tới lấy ăn Chúa cho Quỳnh phạm tội quân sai người lôi chém Trạng nói:“Chém thần phải chém thằng dâng đào trước Nó bảo đòn trường thọ thần vừa ăn chết? Đây phải gọi đào đoản thọ đúng” Chúa nghe liền bật cười tha tội” Ở đây, Trạng Quỳnh cố tình vi phạm quy luật đồng để thoát chết cách đánh tráo nội dung k/n “chết phạm tội” với k/n “chết sinh học” + Không đánh tráo ngôn ngữ diễn đạt tư tưởng: biểu đạt không ý lời kia, chọn từ, chọn câu để diễn đạt mà lại không trình bày ý tưởng, đối tượng phải trifng bày tức vi phjm luật đồng VD:“Trong buổi hôi, Puskin mời tiểu thư khiêu vũ Nàng tiểu thư thấy Puskin vừa đen vừa gầy kênh kiệu nói:”Xin lỗi, không nhảy với đứa bé.” Putskin muốn sửa tính kiêu ngạo cô nàng nói to:“Xin lỗi, tiểu thư mang thai” Mọi người nghe liền cười lên khiến cô nàng tiểu thư xấu hổ đỏ mặt Ta thấy, đây, Putskin đánh tráo ngôn ngữ diễn đạt cô gái “đứa bé” “mang thai” + Ý nghĩa, tư tái tạo phải đồng với ý nghĩa, tư nguyên mẫu: nhắc lại, tái tạo tư tưởng phải nhắc lại, tái tạo xác tư tưởng đó, không sai lạc ND ý nghĩa, tư tưởng nguyên mẫu VD:“Cô giáo: hai lần chín bao nhiêu? Học sinh: Hai lần chín nhừ ạ.” Lỗi logic thường gặp : Ngụy biện : Nhằm giành phần thắng tranh luận , cách lấy tượng thay cho chất , chuyển thành cách cố ý , đánh tráo khái niệm … Ví dụ : Lý thầy lang Một đứa trẻ sốt Thầy lang bốc thuốc cho uống Nó lắn đùng chết Bố đến tận nhà bắt đền Thầy không tin , đến xem lại , sờ trán thằng bé , bảo : – Thế trách ? Ông bảo chữa cho khỏi nóng , lạnh , phải chữa ? Ví dụ : Một ông khách trách ông thợ may : – Ông chủ ! Ông máy mà quần cụt ? Người thợ thản nhiên trả lời : – Thưa ông , lỗi đâu Khi ông đưa vải đến may , đo cẩn thận Chân ông dài ! Ví dụ : Tại không bỏ bia, rượu? Đã nhiều lần muốn bỏ rượu bia, lại cảm thấy xấu hổ Mỗi lần nhìn ly bia, lại nghĩ người công nhân cực khổ làm Họ có vợ phải chăm sóc, họ có giấc mơ phải thực Nếu không uống, họ việc giấc mơ họ tan biến Tôi ích kỷ chỉ lo cho sức khỏe Tôi uống để biến giấc mơ nhiều người thành thật Đừng lợi ích mà làm ảnh hưởng đến người khác Ngộ biện : Do thiếu tri thức nên không hiểu chất vật tượng Ví dụ : Thuyết ‘’ Địa tâm’’ trước quan niệm Mặt trời quanh xung quanh Trái Đất Nhận thức sai lầm người chưa có phương tiện quan sát chuyển động hành tinh , chỉ dựa vào việc hàng ngày quan sát thấy Mặt trời xuất hướng Đông biến hướng Tây Ví dụ : Do quan sát thấy tiếng Sấm nghe sau có tia chớp lóe sáng , người ta kết luận tia chớp nguyên nhân tiếng Sấm Thực hai biểu ánh sang âm tượng tự nhiên phóng điện tích trái dấu đám mây , ánh sang lan truyền với tốc độ lớn nhiều so với tốc độ âm , nên ta thấy tia chớp trước nghe thấy tiếng Sấm Tóm lại , tư tưởng lập luận cần phải bảo toàn nội dung xác định Nói cách khác , luật đồng đòi hỏi lập luận đối tượng với nội dung xác định dấu hiệu người phải xoay quanh đối tượng với nội dung thuộc tính , chỉ có tư người làm rõ đặc tính đối tượng khác biệt với đối tượng khác Mặc dù đối tượng thực nằm đồng trừu tượng , không vận động , biến đổi Và mà luật đồng mang gán cho tồn khách quan tư Nhưng cần phải thấy , đối tượng trạng thái chất , chưa thay đổi thuộc tính , dấu hiệu trình phát triển , người cần phải suy ngẫm đối tượng với tất thuộc tính vốn có Yêu cầu : Phải có đồng tư tưởng với ngôn ngữ diễn đạt sử dụng từ đa nghĩa , từ không rõ nghĩa sử dụng cấu trúc ngữ pháp sai Những từ ngữ khác có nội dung nhau, tư tưởng tương đương với mặt logic, nghĩa có giá trị chân lý nhau, phải đồng với trình suy luận Vi phạm yêu cầu này, ta không rút thông tin cần thiết Ví dụ 1: Người ta cho biết rằng, tác giả Truyện Kiều người làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh, hỏi quê quán nhà thơ Nguyễn Du Nếu ta không đồng nhà thơ Nguyễn Du với tác giả Truyện Kiều ta không trả lời cho câu hỏi Ta suy luận Đây yêu cầu dành cho trình tư duy, yêu cầu bắt buộc phải tuân theo để tư tưởng sáng tỏ, dễ hiểu Nhưng sống hàng ngày, gặp nhiều trường hợp chúng bị vi phạm cách vô tình hay cố ý Ví dụ 2: Các trò chơi chữ vi phạm cố ý: Bà già chợ Cầu Đông Bói xem quẻ lấy chồng lợi ? 10 vừa vừa không thời gian , mối quan hệ Phát biểu: Hai phán đoán, nhận định mâu thuẫn nhau, trái ngược Trong hai phán đoán, nhận định có phán đoán, nhận định sai Quy luật phản ánh tính chất không mâu thuẫn trình tư Mâu thuẫn phá vỡ trình tư nên tư định phải tránh Tư không chứa mâu thuẫn tư phản ánh thực khách quan, mà thực khách quan thời điểm có trường hợp đối tượng vừa có, lại vừa tính chất định Ví dụ, thời điểm, hồng cụ thể vừa có màu đỏ, vừa màu đỏ Cần lưu ý rằng, mâu thuẫn mà nói đến mâu thuẫn hình thức, mâu thuẫn biện chứng Mâu thuẫn hình thức có vì, biết, logic hình thức nghiên cứu tư với tư cách phản ánh vật tượng thực khách quan đứng im nó, nghĩa phản ánh thực khách quan theo kiểu lý tưởng hóa 2.2 Nội dung quy luật : Công thức : (a a ) hay ‘’ 7a 7a’’ Trong trình lập luận không khẳng định phủ định vật , tượng thời gian mối quan hệ 15 Hoặc : hai phán đoán đối lập chung mâu thuẫn đối tượng , xét thời gian , quan hệ không chân thực , chúng giả dối Quy luật áp dụng cho cặp phán đoán sau :  ‘’ S P ‘’ ‘’ S không P ‘’  ‘’ Mọi S P ‘’ ‘’ Mọi S không P ‘’  ‘’Mọi S không P ‘’ ‘’ Một số S P ‘’  ‘’Mọi S P ‘’ ‘’ Một số S không P ‘’ 2.3 Yêu cầu lỗi logic thường gặp : Yêu cầu : Quy luật yêu cầu mâu thuẫn trực tiếp tư tức đối tượng , thời gian , mối quan hệ , không lúc đầu khẳng định đối tượng có dấu hiệu , sau lại phủ định dấu hiệu khẳng định + Không dung chứa mâu thuẫn logic trực tiếp tư phản ánh đối tượng phẩm chất xác định (với số lượng, thời gian mối quan hệ) VD: Bố mẹ hỏi: Con ngủ chưa? Con: Con ngủ + Về đối tượng đó, ta không vừa khẳng định điều đối tượng sau lại phủ định hệ rut từ điều ta vừa khẳng định VD: Khi xưa, nước Sở có người bán Mâu Thuẫn Người rao:“Mua đi, mua đi, Mâu tốt, đâm thủng vật Mua đi, mua đi, Thuẫn tốt, không vật 16 đâm thủng nó” Thế có người nói:“Ông thử lấy Mâu ông đâm vào Thuẫn ông đi, mua.” + Về đối tượng, ta không khẳng định cho chúng hai thuộc tính mà thực tế, hai thuộc tính lại loại trừ lẫn VD: khách hành xin ngủ qua đêm nhà Quỷ Vợ chồng Quỷ mừng tưởng gặp may Vợ chồng Quỷ sửa soạn bữa tối, mời khách hành ăn Ngồi vào bàn, đưa tay lên miện thổi “Ông làm vậy?” Quỷ vợ hỏi “Trời lạnh cóng, ta thổi cho ấm lên” Quỷ vợ dọn súp bàn, người khách ghé miệng vào đĩa thổi “Ông làm vậy?” Quỷ lại hỏi Khách trả lời:”Ta thổi cho nguội đi” Nghe vậy, Quỷ chồng hốt hoảng:“Ông ơi, xin ông đâu Ngay bọn quỷ làm thổi vừa nóng lên lại vừa lạnh đi” Ta thấy, câu chuyện trên, Quỷ lầm cho người làm hai việc mâu thuẫn đồng hai hoạt động “thổi” hai thời điểm khác hai mối quan hệ khác (thôi-nóng tay/thổi-lạnh đĩa súp) Lỗi logic thường gặp : Lúc đầu khẳng định sau phủ định dấu hiệu đối tượng thời điểm , quan hệ cụ thể Quá trình tư không chứa mâu thuẫn trực tiếp Cụ thể không lúc vừa khẳng định vừa phủ định điều Ví dụ : 17 Không thể vừa khẳng định Liên Minh Châu Âu có hiến pháp mình, lại vừa khẳng định Liên Minh Châu Âu thông qua hiến pháp Trong thực tế ta gặp câu nói chứa mâu thuẫn trực tiếp thấy chấp nhận Ví dụ : Câu “Giải vô địch bóng đá quốc gia V- leage vừa qua vừa đạt, vừa chưa đạt” nhìn bề chứa mâu thuẫn trực tiếp, lại chấp nhận Vậy phải ta bỏ qua yêu cầu quy luật không mâu thuẫn? Thật trường hợp yêu cầu luật không mâu thuẫn tôn trọng, từ “đạt” câu nói hiểu theo nhiều cách khác nhau, mâu thuẫn Nếu tiếp tục làm rõ ý kiến người đưa câu nói giải thích đạt mặt không đạt mặt (đó mặt khác nhau) Nghĩa cho biết hiểu theo nghĩa chuyến tập huấn coi đạt hiểu theo cách không đạt Yêu cầu : Quy luật yêu cầu mâu thuẫn gián tiếp tư tức đối tượng , thời gian , mối quan hệ , không lúc đầu khẳng định đối tượng có dấu hiệu , sau lại phủ định hệ tất yếu dấu hiệu khẳng định Lỗi logic thường gặp : Khẳng định dấu hiệu lại phủ nhận hệ tất yếu dấu hiệu 18 Quá trình tư không chứa mâu thuẫn gián tiếp Cụ thể không khẳng định (hay phủ định) vấn đề lại phủ định (hay khẳng định) hệ Ví dụ, khẳng định lý thuyết tương đối hẹp Einstein phủ nhận công thức E = mc2 thể mối liên hệ lượng khối lượng ông Nếu mâu thuẫn trực tiếp dễ nhận thấy, dễ tránh, mâu thuẫn gián tiếp khó nhận thấy hơn, khó tránh nhiều Ví dụ : Lời nói Đức Phật với quỷ Mala: “(…) Ta không cần danh vọng, Mala, mi thuyết điều với kẻ hám danh vọng (…) Thành đạt, danh tiếng, danh dự vinh quang chỉ hư ảo, thắng lợi kẻ thất bại người (…) Ta trải mạn xa để chiến đấu với người Ta chết vinh trận chiến, sống nhục đầu hàng” (Daisaku Ikeda “Quan điểm đời Đức Phật Thích Ca Mầu Ni”, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội 1996, tr.91) Trong lời nói ta thấy câu cuối “ta chết vinh trận chiến, sống nhục đầu hàng” mâu thuẫn với câu phía Khi rèn luyện tư nhiều ta nâng cao khả phát mâu thuẫn suy luận người khác, phát thấy không ổn suy luận Khi phát suy luận “có điều không ổn”, nghĩa phát khả chứa mâu thuẫn gián tiếp ta tiến hành đặt liên tiếp câu hỏi để người đưa suy luận trả lời cách chỉ mâu thuẫn trực tiếp 19 Ví dụ : Khi thấy lời khai người bị tình nghi phạm tội có chứa điều không ổn, cán điều tra đặt cho người hàng loạt câu hỏi người không trả lời nữa, thấy gặp mâu thuẫn rõ ràng, trực tiếp Ví dụ : Trong câu chuyện tiếu lâm rắn vuông, nghe chồng kể rắn khổng lồ, chị vợ liên tục tỏ ý nghi ngờ chiều dài Điều làm cho anh chồng liên tục rút ngắn chiều dài rắn, cuối có rắn vuông Như vậy, mâu thuẫn chưa lộ rõ hẳn tồn rắn khổng lồ câu chuyện người chồng với thực tế đến lúc trở thành mâu thuẫn rõ ràng tồn rắn vuông với thực tế Câu “nói dối hay cùng” nói trường hợp Nắm vững nội dung áp dụng thành thạo quy luật không mâu thuẫn giúp ta trình bày tư tưởng quán dễ dàng phát biểu ngụy biện suy luận III QUY LUẬT BÀI TRÙNG : 3.1 Cơ sở khách quan quy luật : Là tính xác định chất đối tượng Trong vật tượng giới khách quan , dấu hiệu đối tượng chắn phải có có có khả thứ ba khác Vì , giới tình , tức bị phân xẻ thành ‘’ có – không ‘’ , để phản ánh tin cậy giới tư 20 không tình Trong tư định phải có tác động luật trùng 3.2 Nội dung quy luật : Công thức : ‘’ a V 7a ‘’ , ‘’ có a không a ‘’ Một phán đoán chỉ chân thực giả dối có giá trị thứ khác Hoặc : Hai phán đoán mâu thuẫn với tồn , hai phán đoán phải không tồn Ví dụ 1:  Hồ Tây sâu Hồ Tây không sâu  Trời mưa trời không mưa Các phán đoán đồng thời tồn có với thực tiễn hay qua thực tiễn kiểm nghiệm Quy luật trùng có tác dụng với phán đoán mâu thuẫn :  “ S P “ “ S không P ‘’ ( phán đoán đơn P )  ‘’ Tất P “ ‘’ Một số không P ‘’ ( phán đoán mâu thuẫn )  ‘’ Không S P “ “ Một số S P ‘’ ( phán đoán mâu thuẫn ) 3.3 Yêu cầu quy luật lỗi thường gặp : Yêu cầu quy luật: 21 Luật Bài trùng yêu cầu phải lựa chọn hai theo nguyên tắc “hoặc … “, giải pháp thứ Trong việc tìm giải pháp để giải vấn đề có phán đoán mâu thuẫn không lảng tránh câu trả lời xác định lựa chọn , tránh thừa nhận hai ( ví dụ ) + Phải định hình tư phản ánh đối tượng phẩm chất xác định đó, tức phải công nhận chân thực hai tư tưởng mâu thuẫn với phản ánh đối tượng phẩm chất xác định quan hệ định VD: chuyện dân gian TQ kể rằng, chúa sơn lâm hỏi Gấu:”Hôm phòng ta có mùi gì?” Gấu thưa:“Phòng bẹ hạ hôm có mùi hôi” Gấu bị chém tội quân Hỏi đến Cáo, Cáo thấy Gấu bị phạt nên nói:“Phòng bệ hạ hôm thơm hoa nhài” Cáo bị phạt tội nói dối Hỏi đến Thỏ, Thỏ thấy Gấu Cáo bị phạt nên khôn ngoan trả lời:“Thưa bệ hạ, hôm thần bị ngạt mũi nên không ngửi thấy mùi gì” Ở đây, ta thấy, Thỏ khôn ngoan sử dụng việc vi phạm luật chơi chúa sơn lâm để tránh né phải trả lời – Phải định hình nội dung danh từ logic sử dụng để diễn đạt tư tưởng VD: Một nhà thông thái muốn kén rẻ thông minh cho gái treo bảng kén rẻ Anh hào nơi kéo về, nhà thông thái bày đĩa thức ăn bảo:“Các anh ăn Ăn thừa ta đánh đòn cho chết, mà ăn hết ta đánh chết đòn Ai ăn mà bị 22 đòn ta kén làm rể.” Mọi người lúng túng bỏ đi.Mãi sau có chàng trai xin thử Anh ta ăn hết đĩa thức ăn đĩa lại không động tí nào, kết chọn làm rể Trong câu chuyện trên, nhà thông thái khôn ngoan sử dụng tính không xác định phạm vi k/n “ăn còn” “ăn hết” thức ăn đem (2 đĩa) để thử trí thông minh chàng trai Lỗi logic thường gặp : Sử dụng phán đoán mâu thuẫn sử dụng hai phán đoán mâu thuẫn phán đoán phức ( ví dụ 2,3 ) Ví dụ : Anh A ăn cơm >< Anh A chưa ăn cơm Ví dụ : Cả lớp có ý thức kỷ luật tốt trừ số hay vi phạm kỉ luật Ví dụ 3: Chưa có lớp có ngoại ngữ B1 châu Âu , chỉ có số bạn trước học trường phổ thong chuyên ngữ có Phát biểu : Một phán đoán , nhận định hoặc sai có giá trị thứ ba khác Đây quy luật đặc trưng logic hai giá trị – logic thông thường mà ta sử dụng Với phán đoán , nhận định định , quy luật trùng không cho biết hay sai cho biết chỉ , sai có giá trị khác Ví dụ : Ta chưa biết câu nói ‘’ Có người Trái đến thăm Trái đât “ hay sai , quy luật trùng khẳng định 23 , sai Quy luật trùng không cho phép người ta tránh né vấn đề trả lời câu hỏi Nó không cho phép trả lời lấp lửng , nước đôi , mà đòi hỏi câu trả lời dứt khoát Ví dụ : Khi niên kiếm việc làm hỏi có biết ngoại ngữ hay không chỉ trả lời “ có “ “ không “ , tất câu trả lời khác giá trị Trong thực tiễn , người ta ứng dụng quy luật trùng để chứng minh phản chứng Đôi ta gặp câu nói sâu sắc mà biểu trực tiếp quy luật trùng Ví dụ : Cuối sách“ Tam quốc diễn nghĩa “ sau kể chuyện nhà Tần thống Trung Quốc , tác giả La Quán Trung viết, đại ý : Lịch sử nước , hết hợp tan , hết tan lại hợp Hay , cuối sách “ Hồng lâu mộng “ sau kể vợ Bảo Ngọc sinh trai gia đình họ Giả bắt đầu hưng thịnh trở lại , tác giả Tào Tuyết Cần viết , đại ý : Ở đời , hết thịnh suy , hết suy lại thịnh Một số tác giả cho quy luật trùng hệ quy luật đồng Đây nhầm lẫn Ta bác bỏ điều dễ dàng Thật , quy luật triệt tam hệ quy luật đồng chỗ mà quy luật đồng quy luật trùng phải Nhưng rõ ràng hệ logic giá trị quy luật đồng , quy luật trùng không Trong suy luận nhằm rút quy luật trùng từ quy luật đồng mà thỉnh thoảng ta gặp trung tài liệu logic chứa 24 sẵn vòng tròn logic Những suy luận kiểu thực khuôn khổ logic hai giá trị sử sụng tính chất logic Tuy nhiên logic hai giá trị hai giá trị tuân thủ quy luật trùng Như có nghĩa tính chất logic hai giá trị sử dụng để rút quy luật trùng từ quy luật đồng phụ thuộc vào quy luật trùng IV QUY LUẬT LÝ DO ĐẦY ĐỦ: 4.1 Cơ sở khách quan quy luật : Các vật tượng giới khách quan có mối lien hệ chặt chẽ với Sự hình thành vật , tượng nhiều mối liên hệ , nhiều tác động Mối liên hệ tác động để tạo thành vật , tượng phản ánh tư , cho biết lý để có vật , tượng Do vậy, tư tưởng chân thực, có tính thuyết phục vật , tượng phải có lý đầy đủ , phản ánh tác động tạo vật tượng Quy luật lý đầy đủ đòi hỏi tư tưởng phải đưa sở định Tư cấu thành từ chuỗi tư tưởng vậy.Những tư tưởng trước làm sở cho tư tưởng sau.Chỉ trường hợp tư coi chặt chẽ, có logic.Ngược lại, tư tưởng lủng củng.Người nghe thấy người nói nhảy từ vấn đề qua vấn đề khác cách tùy tiện Trong thực tế, đòi hỏi làm việc trình bày vấn đề theo trình tự định đòi hỏi thỏa mãn quy luật Quy luật lý đầy đủ dựa quy luật tự 25 nhiên quy luật nhân – quả: Mọi vật tượng có nguyên nhân Trong điều kiện, nguyên nhân đưa đến kết quả.Nếu tư tưởng phản ánh tượng sở phản ánh nguyên nhân tượng đó.Trong tự nhiên, nguyên nhân có trước kết quả.Nhưng tư ta lại biết tượng trước tìm nguyên nhân sau, nên thứ tự không giống tự nhiên Ví dụ 1: Một người lái taxi có thu nhập cao so với nhiều người khác , làm việc điều kiện họ Khi đó, người ta hay nói số may mắn Nhưng quan niệm ta không cải thiện tình hình Ngược lại, hiểu tượng phải có nguyên nhân nó, nguyên nhân nguyên nhân vật chất, nghĩa nguyên nhân hiểu ứng dụng được, ta tìm hiểu, phân tích yếu tố đưa lại thành công cho người kia, tìm cách để áp dụng, nhờ nâng cao thu nhập Tuân thủ nghiêm quy luật trình bày giúp suy nghĩ trình bày tư tưởng cách rõ ràng, xác, ngắn gọn, mạch lạc, dễ hiểu Ứng dụng quy luật dễ dàng phát sai lầm suy luận người khác để phản bác, để vạch trần ngụy biện, để tránh sai lầm 4.2 Nội dung quy luật : Mọi tư tưởng định hình coi chân thực có sở đầy đủ cho phép xác minh tính chân thực tư tưởng 26 Hoặc : Không lập luận đươc công nhận thiếu sở cần thiết Công thức : A = ( a + b + c…) Ví dụ : Nghị 30/32 đồng chí tán thành , chỉ có đồng chí không trí Như nghị thông qua với số phiếu gần tuyệt đối 4.3 Yêu cầu quy luật lỗi thường gặp : Yêu cầu quy luật nêu kết luận cụ thể phải đưa đầy đủ sở kết luận Chưa nên tin vào chưa có sở kiện sở kiện luận điểm kiểm chứng Các lỗi logic thường gặp : – Kết luận thiếu sơ hở Ví dụ 1: Tại Hà Nội thành phố Hồ Chí Minh thường xảy tượng tắc đường người dân thiếu ý thức chấp hành luật lệ giao thông – Không sở ,dựa vào uy tín người khác Ví dụ 2:Đồng chí A người có uy tín lĩnh vực cho rằng… – Dựa vào quan niệm tâm không kiểm chứng Ví dụ 3: Số thằng may thật , thi lần điểm cao 27 Kết Luận Trong sống hàng ngày, người ta nói đúng, viết đúng, lập luận chặt chẽ, thuyết phục mà chưa học tập, nghiên cứu ngữ pháp, logic học Điều nghĩa người ta không cần học ngữ pháp,logic học Bởi vì, logic học môn khoa học giúp người vận dụng cách tự giác hình thức quy tắc đắn Đặc biệt , quy luật tư phần giúp người cách tự giác, tránh kiểu suy nghĩ tự phát, không xác Và vậy, giúp người phát sai lầm trình tư suy thân người khác Có thể nói, lập luận chặt chẽ, xác, có sức thuyết phục, phẩm chất, giá trị lớn lao lĩnh vực hoạt động khoa học hoạt động thực tiễn Nó giúp sử dụng xác hệ thống ngôn ngữ.Điều cần thiết cho đối tượng, đặc biệt người nghiên cứu khoa học, nghiên cứu, soạn thảo văn pháp luật.Hiện nay, không chỉ đời sống hàng ngày mà 28 báo chí, đài phát thanh-truyền hình, công văn quan … có nhiều sai sót, không xác sử dụng từ Tuân thủ nghiêm quy luật trình bày giúp suy nghĩ trình bày tư tưởng cách rõ ràng, xác, ngắn gọn, mạch lạc, dễ hiểu Ứng dụng quy luật dễ dàng phát sai lầm suy luận người khác để phản bác, để vạch trần ngụy biện, để tránh sai lầm Đối với cá nhân , quy luật tư biết thông qua trình học tập – nghĩa thông qua hoạt động nhận thức trải qua nhiều kỷ hệ trước tự nghiên cứu hoạt động nhận thức bẩm sinh biết đến chúng Con người biết cách vận dụng quy luật , biết suy luận tuân theo quy luật nhờ trình rèn luyện học tập có tính chất Vì vậy,chúng ta thân em ngồi ghế nhà trường cần phấn đấu, nỗ lực học tập rèn luyện để trau dồi, mở mang kiến thức Tận dụng kiến thức áp dụng cách đắn vào thực tiễn xã hội để nâng cao, hoàn thiện trí tuệ người ! 29

Xem Thêm :   Nhiệt độ nước tắm cho trẻ sơ sinh bao nhiêu là chuẩn? – iGiaDinh.Com

Xem thêm :  Cách nấu lẩu đuôi bò ngon, đơn giản

– Xem thêm –

Xem thêm: Tiểu luận CÁC QUY LUẬT cơ bản của tư DUY, Tiểu luận CÁC QUY LUẬT cơ bản của tư DUY, Tiểu luận CÁC QUY LUẬT cơ bản của tư DUY

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Kiến Thức Chung

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Tổng Hợp

Related Articles

Back to top button