Hướng dẫn làm chuồng chim bồ câu chi tiết
Chuồng nuôi là yếu tố quan trọng quyết định đến sự thành công trong chăn nuôi chim bồ câu. Hiện nay có hai mô hình nuôi chim được áp dụng phổ biến là nuôi thả vườn và nuôi nhốt chuồng, tùy thuộc vào mỗi mô hình nuôi sẽ có những kiểu chuồng tương ứng. Bài viết dưới đây, may3a.com sẽ hướng dẫn làm chuồng nuôi chim bồ câu chi tiết để bà con áp dụng cho chính quy mô trang trại của mình.
1. Các mô hình nuôi chim bồ câu
Nuôi bồ câu thả vườn
Nuôi bồ câu thả vườn là phương pháp phổ biến dành cho quy mô nông hộ. Theo đó, mỗi hộ thường chỉ nuôi khoảng vài chục con chủ yếu làm cảnh và bắt thịt đãi khách quý. Quy mô đàn được phát triển một cách tự nhiên, khi lên đến số lượng lớn thì tham gia cung ứng thịt chim cho thị trường.
Do chim có khả năng bay xa, quan sát tốt nên thường có khả năng tự đi tìm kiếm thức ăn ở các cánh đồng lúa, ngô… xung quanh, người nuôi chỉ cần bổ sung thêm một số lượng thức ăn tinh nhỏ.
Ưu điểm của mô hình là chi phí thấp, chăn nuôi đơn giản, tận dụng được nguồn thức ăn ngoài tự nhiên… Tuy nhiên nhược điểm là rất khó phát triển đàn với quy mô hàng nghìn con, khó khăn trong công tác quản lý sinh sản, phòng trừ dịch bệnh. Không những vậy, nhiều trang trại nuôi chim bồ câu quy mô lớn còn lo ngại rằng chim thả vườn sẽ là nguồn lây lan nhiều dịch bệnh nguy hiểm.
Nuôi chim bồ câu nhốt chuồng
Nuôi bồ câu nhốt chuồng là hướng đi mới, phù hợp với những khu vực có diện tích nhỏ hẹp hoặc quy mô trang trại rộng lớn, nuôi công nghiệp. Mô hình này đã được áp dụng rất nhiều ở Châu Âu và các nước phát triển. Ở nhiều tỉnh của Việt Nam có một số trang trại nuôi bồ câu Pháp nhốt chuồng thành công như Đồng Nai, Quảng Nam, Hồ Chí Minh, Nam Định, Hà Tĩnh…
Nuôi chim bồ câu nhốt chuồng mang lại hiệu quả kinh tế cao, đàn chim phát triển đồng đều, dễ dàng kiểm soát số lượng, tốc độ tăng trưởng, công tác phòng trừ dịch bệnh… góp phần tạo công ăn việc làm cho nhiều lao động. Tuy nhiên nhược điểm dễ nhận thấy khi so sánh với mô hình nuôi thả vườn là chất lượng thịt còn chưa thực sự đạt do chúng không được hoạt động nhiều.
Nhìn chung, nghề nuôi chim bồ câu ở nước ta vẫn đang có nhiều tiềm năng phát triển. Tùy vào điều kiện, diện tích, quy mô mà bà con lựa chọn phương thức nuôi đem lại hiệu quả kinh tế cao nhất. Theo đó, mỗi phương thức chăn nuôi sẽ có một cách làm chuồng bồ câu riêng biệt.
2. Điều kiện nuôi
– Hướng chuồng
Hướng chuồng nuôi chim bồ câu thích hợp nhất là hướng Đông Nam phù hợp với điều kiện khí hậu của nước ta. Về mùa hè, chuồng nuôi thoáng mát, hạn chế việc phải sử dụng hệ thống làm mát, đồng thời kích thích khả năng sinh sản của chim mái.
– Ánh sáng, nhiệt độ
Chim bồ câu là một trong những giống chim rất nhạy cảm với ánh sáng. Khi đẻ thì chúng chỉ cần 1 phần ánh sáng nhỏ, nhưng khi ấp trứng lại phụ thuộc chặt chẽ vào ánh sáng, thời gian chiếu sáng tối thiểu trong ngày là 13 giờ. Chính vì vậy, chuồng nuôi phải thông thoáng, có đủ ánh sáng.
Ở miền Bắc vào mùa đông nên lắp thêm bóng đèn 40W để tăng thời gian chiếu sáng vào ban đêm, cường độ ánh sáng khoảng từ 4 – 5W/m2, thời gian chiếu sáng từ 3 – 4 tiếng/ngày.
– Yên tĩnh
Bồ câu sẽ bỏ đi nếu xung quanh quá ồn ào, quá bẩn, có nhiều kiến… đặc biệt đối với mô hình nuôi bồ câu thả vườn. Do đó yêu cầu chuồng nuôi phải cao ráo, sạch sẽ, thoáng mát, yên tĩnh, không có tiếng ồn lớn xung quanh.
Trong thời kỳ đẻ trứng và ấp trứng, môi trường xung quanh phải thực sự yên tĩnh, giảm bớt tầm nhìn, âm thanh, ánh sáng để chim chuyên tâm ấp, không bị phân tán.
3. Cách làm chuồng nuôi bồ câu thả
– Vật liệu
Vật liệu làm chuồng nuôi bồ câu thả thường đơn giản, tận dụng gỗ tự nhiên để đóng chuồng vừa tiết kiệm chi phí lại bền, đẹp. Thậm chí nhiều người còn sơn sửa và thiết kế cầu kỳ tạo thành một “chung cư cao cấp” cho đàn chim.
– Cấu tạo chuồng
+ Kích thước ô chuồng
Cách làm chuồng nuôi bồ câu thả đơn giản nhất hiện nay là làm tủ chuồng chia thành nhiều tầng, mỗi tầng lại chia thành các ô. Kích thước mỗi ô chuồng thường là 40 x 40 x 40cm hoặc 50 x 50 x 50cm. 3 mặt của ô chuồng đều đóng bằng gỗ chắc chắn, mặt phía trước để chừa ra một ô tròn cho chim chui ra chui vào.
+ Kích thước chuồng
Dựa vào số lượng đàn mà bà con tính toán kích thước chuồng bồ câu phù hợp. Tủ chuồng được chia làm 4 ô thì chiều rộng của cả chuồng nuôi sẽ phải bằng 4 x 0,5 = 2m.
Chiều cao của tủ chuồng sẽ phải gấp 5 lần chiều cao của 1 ô chuồng. Nếu mỗi ô chuồng cao 0,4m thì tổng chiều cao phải là 5 x 0,4 = 2m.
Ngoài ra, phần chân của tủ chuồng cần làm cao cách mặt đất 0,5m. Như vậy tổng chiều cao là 2,5m.
Chiều sâu của chuồng nuôi sẽ bằng với chiều sâu của mỗi ô chuồng, nghĩa là bằng 0,4 hoặc 0,5m
Kích thước chuồng bồ câu thả có 4 ô xếp chồng lên nhau sẽ là 2m x 2,5m x 0,5m. Với kích thước như vậy, bà con có thể nuôi khoảng 20 cặp chim.
+ Giá đỡ chuồng
Giá đỡ chuồng dùng để đặt chuồng nuôi tránh tiếp xúc trực tiếp với mặt đất. Việc này sẽ giúp cho đàn chim tránh bị kiến hoặc mối tấn công, làm ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng.
Giá đỡ chuồng cao từ 0,7 – 1,5m có thể làm bằng gỗ hoặc bê tông cớt thép, các vật liệu chắc chắn, khả năng chịu lực tốt nhất, độ bền cao.
+ Sơn trang trí
Khi thiết kế chuồng bồ câu, người nuôi có thể kết hợp phun sơn với các màu sắc tươi sáng như vàng, trắng, xanh lá cây, đỏ, xanh da trời… Màu sơn vừa giúp tăng tính thẩm mỹ, thu hút thêm các con chim ở nơi khác đến, vừa tăng độ bền cho “căn biệt thự cao cấp”.
– Lót ổ đẻ
Đặc tính của chim bồ câu là chúng vẫn có thể đẻ trứng đều đều trong quá trình nuôi con, do đó, người nuôi cần thiết kế đồng thời 2 ổ đẻ riêng biệt: một ổ đẻ và ấp trứng đặt ở bên trên, còn ổ nuôi con non sẽ đặt ở phía bên dưới.
Ổ đẻ có thể làm bằng rổ nhựa loại nhỏ hoặc lốp xe cũ bẻ ngược, lót bằng rơm, mùn cưa, vỏ trấu nhưng phải sạch sẽ, thuận tiện cho việc vệ sinh và thay rửa. Đường kính mỗi ổ đẻ thường từ 20 – 25cm, chiều cao 7 – 8cm.
– Máng thức ăn, nước uống
Đối với hình thức nuôi thả vườn, máng ăn và máng uống có thể đặt ngay cạnh chuồng, thiết kế gần nhau để cả đàn cùng ăn uống. Làm như vậy sẽ tiết kiệm được diện tích, và thuận tiện cho việc kiểm soát mức độ ăn uống của cả đàn. Tuy nhiên cần tránh vị trí chim thải phân, tránh nguồn nước gây ẩm mốc cho thức ăn.
Máng ăn và máng nước phải được vệ sinh dọn dẹp thường xuyên, loại bỏ hết thức ăn thừa trong máng nhằm hạn chế mầm bệnh.
– Sân thả
Sân phơi nắng sẽ có diện tích tương đương với số lượng đàn. Mật độ trung bình từ 1m2 cho 2 – 3 cặp. Sân thả có thể bố trí thêm một bể cát vàng nhỏ cho chim tắm cát, bên trong vườn xếp một vài cành cây để chim bay nhảy, chơi đùa.
4. Làm chuồng nuôi bồ câu nhốt
Đối với mô hình nuôi bồ câu bán công nghiệp và công nghiệp, bà con cần phân ra làm 2 khu vực nuôi: nuôi bồ câu sinh sản và nuôi bồ câu vỗ béo.
4.1 Chuồng chim bồ câu bán công nghiệp
Nuôi bồ câu theo hướng bán công nghiệp khắc phục được những nhược điểm của nuôi chăn thả và nuôi nhốt chuồng hoàn toàn. Theo đó, người nuôi vừa dễ kiểm soát, chăm sóc vừa đảm bảo được chất lượng thịt cung ứng cho thị trường. Chính vì vậy, đây là một trong những hướng đi lý tưởng và phù hợp hiện nay.
+ Vật liệu
Vật liệu làm chuồng khá đa dạng, có thể sử dụng gỗ tự nhiên, các loại gỗ tạp, tre, lưới thép, sắt… Tùy thuộc vào quy mô phát triển mà chủ trang trại lựa chọn vật liệu phù hợp nhưng cẩm đảm bảo tính chắc chắn, bền, sử dụng được lâu dài.
+ Cấu tạo chuồng
Cấu tạo của một chuồng bồ câu đẹp gồm có hai khu chính: khu lồng nuôi nhốt và khu sân vườn. Khu chuồng nuôi nhốt có thể thiết kế giống với chuồng nuôi bồ câu thả, tuy nhiên diện tích của mỗi ô chuồng (chiều cao x chiều sâu x chiều rộng) sẽ khoảng 40 x 60 x 50cm là phù hợp.
Với kiểu nuôi bán công nghiệp thì bà con nên xếp các tủ chuồng theo kiểu chữ U, ở giữa là sân thả. Nền sân thả bên ngoài phải được láng xi măng hoặc lát gạch đỏ, có độ nghiêng từ 3 – 5% thuận tiện cho việc dọn dẹp vệ sinh và thoát nước.
+ Lưới vây
Lưới vây được dùng để quây xung quanh khu vực sân nuôi tạo thành một không gian riêng cho chim bay lượn nhưng không thể thoát ra ngoài, hay còn gọi là “vườn chim”: Các mặt xung quanh sử dụng lưới thép B40 chắc chắn, quây kín. Mặt bên trên dùng lưới nilon chắn nắng (có thể thiết kế giống như lưới chắn nắng khi trồng cây phong lan).
Diện tích của vườn chim sẽ tỉ lệ thuận với tổng số đàn. Khoảng 180m2 sẽ nuôi được từ 200 – 250 đôi chim.
+ Máng thức ăn, nước
Bà con có thể bố trí máng ăn máng uống theo kiểu chung cho cả đàn hoặc đặt riêng lẻ theo từng ô. Nhưng để đạt được hiệu quả cao thì tốt nhất nên đặt theo từng ô riêng biệt.
Thường sử dụng các loại máng ăn bằng nhựa dẻo, kích thước từ 5 x 15cm đến 10 x 20cm, tùy vào kích thước đàn mà bà con bố trí hợp lý.
+ Giàn chim đậu
Ở trong khu vực vườn chim nên làm các giàn đậu bằng tre, nứa, các ống nhựa có thường kính khoảng 1,5cm, khoảng cách giữa mỗi giàn là 40cm (bố trí giống với giàn trồng mướp).
4.2 Chuồng chim bồ câu công nghiệp
Mô hình nuôi bồ câu nhốt hoàn toàn phù hợp với nuôi thương phẩm, đặc biệt là giống chim bồ câu Pháp. Ở miền Bắc mô hình này ít phát triển, tuy nhiên nhiều tỉnh ở miền Nam đã áp dụng và cho hiệu quả kinh tế cao.
+ Vật liệu
Vật liệu làm chuồng nuôi bồ câu công nghiệp đa dạng, thường sử dụng sắt, tôn, cót ép, nhựa, bê tông cốt thép, lưới thép B40…
+ Kích thước chuồng
Kiểu làm chuồng phổ biến nhất là chuồng nuôi chim bồ câu nhiều tầng làm bằng khung thép, kích thước phụ thuộc vào số ô chuồng. Theo đó, có thể làm 2 tầng chuồng, có tổng cộng từ 8 – 10 ngăn. Chiều cao của chuồng tính từ mặt đất đến phần sàn thấp nhất là 60cm, đảm bảo khô ráo, thoáng mát, hợp vệ sinh và vừa tầm chăm sóc.
Mỗi một ô chuồng sẽ có một cửa ra vào nhỏ, kích thước 20 x 20cm để thuận tiện cho việc bắt chim phòng trị bệnh hoặc xuất bán.
+ Ô chuồng
Chuồng nuôi được chia thành các ô, mỗi ô chuồng bồ câu có 40 x 60 x 50cm dùng để nuôi cá thể – chim sinh sản từ 6 tháng tuổi trở lên. Bà con có thể xếp các tủ chuồng theo kiểu chữ E hoặc chữ U nhưng không được đặt sát tường, phải cách tường tối thiểu 60cm. .
Nếu nuôi quần thể – chim hậu bị sinh sản từ 2 – 6 tháng tuổi có thể làm ô chuồng rộng với chiều dài 6m, chiều rộng 3,5m, chiều cao 5,5m (tính cả máy).
Còn khi thiết kế chuồng nuôi chim thịt thương phẩm, nuôi chim vỗ béo từ 21 – 30 ngày tuổi, bà con thiết kế các ô chuồng tương tự như chuồng cá thể nhưng nuôi được với mật độ dày từ 45 – 50 con/m2, hạn chế chúng đi lại vận động. Trong ô chuồng không có ổ đẻ, ánh sáng tối thiểu.
Cửa các ô chuồng có kích thước tối thiểu là 15 – 20cm, có thể mở ra mở vào để nhốt và bắt chim. Cửa chuồng phải phẳng, mịn, tránh gây trầy xước cho chim.
Ở đáy của mỗi ô chuồng đều làm bằng lưới thép thuận tiện cho việc thoát phân. Bên dưới lưới thép, cách khoảng 5cm có một tấm hứng phân làm bằng nhựa, cót ép hoặc tôn có độ nghiêng nhẹ, có thể kéo ra đẩy vào một cách dễ dàng. Trung bình khoảng 1 – 2 ngày phải tiến hành thay rửa một lần, đổ phân vào hố chứa hoặc bao tải tiếp tục xử lý, tránh ô nhiễm môi trường, phát sinh khí độc hại…
Khu vực đặt chuồng nuôi phải có mái che nhô ra ngoài, trung bình chiều sâu khoảng 0,5m chuồng thì mái phải đạt 2m chia đều sang 2 bên, độ dốc của mái khoảng 30 độ C được lợp bằng ngói xi măng, fibro xi măng, mái tôn, mái nhựa. Phần mái phải cách ô chuồng trên cùng nhất là 0,5m để hạn chế nắng nóng vào mùa hè.
+ Máng ăn, máng uống
Máng ăn có thể làm bằng tre hoặc tôn, kích thước máng ăn cho một đôi chim bố mẹ: dài 15cm, rộng 5cm, sâu 5 x 10cm.
Máng uống có thể tận dụng lon, chai nhựa, vỏ lon bia, vỏ nước giải khát, cốc nhựa. Kích thước máng uống cho một đôi chim bố mẹ: đường kính 5 – 6cm, cao 8 – 10cm.
Nuôi theo hình thức bắn công nghiệp và công nghiệp, bà con bố trí thêm máng đựng các loại thức ăn bổ sung như sỏi, muối ăn, chất khoáng. Kích thước máng đựng thức ăn bổ sung bằng với máng nước. Nên sử dụng vật liệu bằng gỗ hoặc nhựa dẻo, tránh dùng kim loại.
+ Kho thức ăn
Ngoài ra, khi nuôi bồ câu theo hướng bán công nghiệp hoặc công nghiệp quy mô lớn, bà con nên làm một kho để thức ăn riêng biệt được bố trí ở gần khu vực chuồng nuôi. Trong kho nhỏ có chứa thức ăn và máy móc thiết bị chăn nuôi, dụng cụ vệ sinh, thuốc thú y… Trung bình cứ khoảng 2m3 kho sẽ chứa được khoảng 1 tấn thức ăn hỗn hợp đóng bao.
Nghề nuôi chim bồ câu ở nước ta đang được quan tâm và phát triển, bước đầu mang lại hiệu quả kinh tế, đáp ứng yêu cầu của thị trường. Hướng dẫn làm chuồng chim bồ câu chi tiết trên đây sẽ tiếp tục là cơ sở quan trọng để bà con tìm hiểu, áp dụng nhằm mở rộng thêm quy mô trang trại, tạo công ăn việc làm và thu nhập ổn định, hạn chế thấp nhất các rủi ro. Chúc bà con thành công!
Mời bà con theo dõi video sử dụng máy nghiền ngô vỡ mảnh 3A2,2Kw
Nuôi bồ câu cho người mới chơi-Cách nuôi và làm chuồng bồ câu cảnh
